ต้นไม้ใหญ่ยืนต้น 4

90 ขี้เหล็กบ้าน/Senna siamea

ชื่อวิทยาศาสตร์---Senna siamea (Lam.) HSIrwin & Barneby.(1982)
ชื่อพ้อง---Has 7 Synonyms.See all http://powo.science.kew.org/taxon/911410-1
---Cassia arborea Macfad.(1837)
---Cassia florida Vahl.(1794)
---Cassia gigantea Bertero ex DC.(1825)
---Cassia siamea Lam.(1785)
---Cassia sumatrana Roxb. ex Hornem.(1819)
---Chamaefistula gigantea (Bertero ex DC.) G.Don.(1832)
---Senna sumatrana (Roxb. ex Hornem.) Roxb.(1824)
ชื่อสามัญ---Bombay blackwood, Cassod tree, Ironwood, Kassa of tree, Kassod tree, kassodtree, Pheasantwood, Siamese acacia, Siamese senna, Thai cassia, Thai copper pod, Thailand shower, Yellow cassia
ชื่ออื่น---ขี้เหล็ก (ทั่วไป); ขี้เหล็กแก่น (ราชบุรี); ขี้เหล็กบ้าน (ลำปาง, สุราษฎร์ธานี); ขี้เหล็กหลวง (ภาคเหนือ); ขี้เหล็กใหญ่ (ภาคกลาง); ผักจี้ลี้ (เงี้ยว-แม่ฮ่องสอน); แมะขี้เหละพะโดะ (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน); ยะหา (มาเลย์-ปัตตานี);[BANGLADESH: Minjiri.];[BURMESE: Mezali.];[CAMBODIA: Angkanh.];[CHINESE: Guo Mai Xi Li, Tie dao mu.];[CREOLE: Kasya.];[FRENCH: Bois perdrix, Cassia.];[HINDI: Seemia, Kassod.];[INDIA: Beati, Kassod, Kilek, Manjakonnai, Manje-konna.];[INDONESIA: Johar.];[KANNADA: Sima Tangedu, Motovolanyaro, Simethangadi, Hiretangedi.];[LAOS: Khi lek.];[MALAYALAM: Manjakonnei, Manjakonna.];[MALAYSIA: Bebusok, Johor, Juah, Petai Belalang (Malay); Menjuak (Kedah).];[PHILIPPINES: Robles, Thailand shower.];[PORTUGUESE: Cásia-do-Siao, Cassia-siamesa, Cássia-da-tailândia, Cássia-siamica.];[SPANISH: Casia amarilla, Casia de Siam.];[SRI LANKA: Wa.];[TAMIL: Manje-konne, Manjal Konrai, Chelumalarkkonrai.];[TELUGU: Sima Tangedu, Kurumbi.];[THAI: Khi lek ban, Khi lek yai, Kilek, Phak chili];[TONGA: Kasia.];[VIETNAM: Muong.].
EPPO Code---CASSM (Preferred name: Senna siamea.)
ชื่อวงศ์---FABACEAE (LEGUMINOSAE-CAESALPINIOIDEAE)
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตการกระจายพันธุ์---เอเซียใต้และเอเซียตะวันออกเฉียงใต้-อินดิสตะวันออก มาเลเซีย อินเดีย ศรีลังกา พม่า ไทย
Senna siamea เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ถั่ว (Fabaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดยJean-Baptiste Lamarck (1744–1829) นักพฤกษศาสตร์และนักสัตววิทยาชาวฝรั่งเศสและได้รับชื่อที่แน่นอนในปัจจุบันโดยHoward Samuel Irwin Jr.(1928 –2019)นักพฤกษศาสตร์และTaxonomistชาวอเมริกันและRupert Charles Barneby(1911 –2000)นักพฤกษศาสตร์ชาวอเมริกันในปี พ.ศ.2525

ที่อยู่อาศัย มีถิ่นกำเนิดในอินโดมาเลเซีย เป็นพืชพื้นเมืองทางใต้ของอินเดีย, ศรีลังกา, พม่า, ไทย, กัมพูชา, มาเลเซียและบางส่วนของอินโดนีเซีย เติบโตในป่าหลากหลายชนิดในระดับต่ำ การก่อตัวในป่าทุติยภูมิบนที่ราบที่ระดับระดับความสูง300-750 เมตร ในประเทศไทย พบขึ้นทั่วทุกภาคของประเทศ ตามป่าเต็งรัง ป่าเบญจพรรณ
ลักษณะ เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ ไม่ผลัดใบ สูงประมาณ 10-18เมตร เส้นผ่านศูนย์กลางสูงสุด 30 ซม.เปลือกต้นสีเทาอมน้ำตาล ตามยาวแตกเป็นร่องตื้นๆ แตกกิ่งก้านสาขาเป็นพุ่มแคบ มีระบบรากตื้นซึ่งสามารถถอนได้ง่ายจากแรงลม ใบเป็นใบประกอบแบบขนนกชั้นเดียวปลายคี่ (imparipinnate) ยาว15-30 ซม.มี  6-12 (15) คู่ ใบย่อยรูปไข่แกมขอบขนาน ยาว 3-7 ซม.กว้าง1.2-2 ซม.ปลายใบมนหน้าใบเกลี้ยง หลังใบมีขนสั้นสีเหลืองซีดปกคลุม ดอกเป็นดอกช่อขนาดใหญ่สีเหลืองสดยาว 20-30 ซม.สูงสุด 60 ซม.ออกเฉพาะที่ปลายกิ่งเท่านั้น แต่ละช่อประกอบด้วยดอกจำนวนมากกว่า 10 ดอก ก้านดอกยาว 1.5-2 ซม. มีใบประดับใต้กลีบดอก กลีบดอก1.2-2ซม. ฝักแบนยาว 15-25 ซม  นุ่มและคล้ายริบบิ้นเมื่ออ่อนสีน้ำตาลเมื่อสุก มี 20-30 เมล็ดต่อฝัก เมล็ดมีรูปร่างคล้ายถั่วสีน้ำตาลเข้มเงางามมีความยาว 8 มม.
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---ต้องการแสงแดดเต็มวัน ชอบดินที่อุดมสมบูรณ์และชื้นมีการระบายน้ำดี ไม่สามารถทนต่อความเค็มได้ แต่มีความทนทานต่อสภาพดินที่เป็นกรด ค่า pH ของดิน 5.5-7.5 ทนอุณหภูมิต่ำสุดได้ถึง15 ° C
ศัตรูพืช/โรคพืช---ศัตรูธรรมชาติ มีความต้านทานต่อปลวกได้ดี แต่มีความอ่อนไหวต่อการขยายขนาดของแมลงหนอนผีเสื้อ ตัวหนอนที่ทำลายเปลือกไม้ เจาะในลำต้นและราก/ในบรรดาโรคเชื้อราเห็ดหลินจือทำให้เกิดอาการเน่า
ใช้ประโยชน์--- ต้นไม้นั้นมีคุณค่าอย่างยิ่งสำหรับฟืนคุณภาพสูง ได้รับการปลูกอย่างกว้างขวางในเขตร้อนทั้งสำหรับสิ่งนี้และสำหรับการใช้งานหลายอย่างในระบบวนเกษตร และยังปลูกใช้เป็นไม้ประดับ
-ใช้กินในประเทศไทยและอินโดจีนดอกไม้ผลอ่อนและใบอ่อนจะถูกกินหลังจากแช่ในน้ำร้อนเพื่อกำจัดสารพิษแม้ว่ารสชาติจะขม
-ใช้เป็นยาส่วนที่นำมาใช้และมีสรรพคุณทางยา ได้แก่ ดอก ใบ ใบแก่ ฝัก เปลือกฝัก เปลือกต้น ลำต้น กิ่ง แก่น ทั้งต้นและราก ในยาแผนโบราณ ผลใช้เพื่อดักจับหนอนในลำไส้และป้องกันการชักในเด็ก ประโยชน์ทางด้านเป็นสมุนไพรแก้ไข้มาลาเรีย แก้ปวดท้อง และเบาหวาน ในประเทศอินโดนีเซียใช้เพื่อรักษาโรคมาลาเรีย
-ใช้ปลูกประดับมีคุณค่าด้านความงามในฐานะต้นไม้ประดับและต้นไม้ข้างถนน นิยมปลูกประดับให้ร่มเงาตามถนนและสวนสาธารณะ
-วนเกษตร ใช้สำหรับควบคุมการกัดเซาะการพังทะลายของดิน ในประเทศไนจีเรียมันถูกใช้เป็นพืชเพาะปลูกที่รกร้างใช้เป็นปุ๋ยพืชสดสำหรับทุ่งนาซึ่งสามารถช่วยได้อย่างมีนัยสำคัญลดปัญหาการควบคุมวัชพืชเนื่องจากใบไม้ย่อยสลายช้า ใบจะถูกนำมาใช้เป็นปุ๋ยพืชสดและอาหารสัตว์สำหรับวัว, แพะและแกะ มีรายงานว่าอัลคาลอยด์ในฝักและใบเป็นพิษต่อสัตว์ปีกและสุกร
-ใช้อื่น ๆ แก่นไม้เป็นสีดำน้ำตาล ไม้มีน้ำหนักปานกลางถึงหนักมาก เป็นไม้คุณภาพดีทนทานมักใช้สำหรับงานประดับมุก งานตกแต่ง แกะสลัก เช่นตะลุมพุก ไม้เท้า กล่อง ไม้จับและด้ามขวาน เนื้อไม้ใช้ในงานก่อสร้างบ้านเรือน เสา รอด ตง เครื่องเรือน ใช้เป็นไม้ฟืนและถ่านคุณภาพดี
-รู้จักอันตราย ขี้เลื่อยอาจทำให้เกิดการระคายเคืองที่จมูกคอและดวงตา บางครั้งไม้ก่อให้เกิดผงสีเหลืองที่อาจทำให้เกิดการระคายเคืองต่อผิวหนัง
ภัยคุกคาม--ไม่มีภัยคุกคามที่น่าเป็นห่วงจัดไว้ใน IUCN Red List ประเภท'ความกังวลน้อยที่สุด'(ไม่น่าจะสูญพันธุ์ในอนาคตอันใกล้)
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern - National - IUCN Red List of Threatened Species.2018
ระยะเวลาออกดอก/ติดผล---กรกฎาคม-สิงหาคม/สิงหาคม-ตุลาคม
ขยายพันธุ์ ---เพาะเมล็ด

91 ขี้เหล็กอเมริกัน/Senna spectabilis

ชื่อวิทยาศาสตร์---Senna spectabilis (DC.) H.S.Irwin & Barneby.(1982)
ชื่อพ้อง---Has 2 Synonyms. See all http://www.plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:211290-2
---Cassia spectabilis DC.(1813)
---Pseudocassia spectabilis (DC.) Britton & Rose (1930)
ชื่อสามัญ---Whitebark senna, American Cassia, Popcorn Tree, Weeping Cassia, Drooping Cassia, Golden Wonder Tree, Popcorn bush, Spectacular Cassia, Yellow Cassia, Crown-of-Gold Tree, Archibald's Cassia, Calceolaria shower, Pisabed.
ชื่ออื่น ---ขี้เหล็กอเมริกัน (ทั่วไป) ;[BELIZE: Pisabed.];[BOLIVIA: Aceitón, Aceitón ordinario, Carnaval, Hediondillo, Limoncillo, Pacaisillo, Pajarilla amarillo, Ramo.];[BRAZIL: Acássia, Canafístula-de-besouro, Cássia do nordeste, Pau-de-ovelha, Tula-de-besouro.];[CHINESE: Mei li jue ming.];[CUBA: Algarrobillo, Palo bonito.];[DOMINICAN: Palo de burro.];[FRENCH: Casse remarquable, Séné spectaculaire.];[HAITI: Casse marron, Kas mawon (Creole).];[KENYA: Mhomba, Momba, Mwenu.];[MALAYSIA: Antsoan dilaw, Cassia, Mhomba, Mwenu, Panama-ngu, Scented shower.];[NICARAGUA: Candelillo.];[PHILIPPINES: Antsoan-dilau, Palucheba.];[PUERTO RICO: Casia amarilla.];[SPANISH: Algarrobilo, Candelillo, Carnaval, Casia amarilla, Casse marron.];[SWAHILI: Mhomba.];[THAI: Khi hlek a- me- ri- kan (general).];[USA: Calceolaria shower, Yellow shower.].
EPPO Code---CASSP (Preferred name: Senna spectabilis)
ชื่อวงศ์---FABACEAE (LEGUMINOSAE-CAESALPINIOIDEAE)
ถิ่นกำเนิด---ทวีปอเมริกา
เขตกระจายพันธุ์---อเมริกาเหนือ เม็กซิโก อเมริกากลาง อเมริกาใต้ อาร์เจนติน่า,ปรากวัย,บราซิล,โบลิเวีย, เปรู,โคลัมเบีย, เวเนซูเอล่า เอเซียตะวันออกเฉียงใต้ แคริเบียน
นิรุกติศาสตร์---ชื่อของสกุล Senna มาจากภาษาอาหรับ "sanā" ซึ่งเรียกว่า Senna alexandrina Mill; ชื่อของสปีชีส์คือคำภาษาละติน "spectabilis" = เป็นอย่างมากโดยอ้างอิงถึงลักษณะการประดับ
Senna spectabilis เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ถั่ว (Fabaceae) ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Augustin Pyrame de Candolle (1778?1841)นักพฤกษศาสตร์ชาวสวิสและได้รับชื่อที่แน่นอนในปัจจุบันโดย Howard Samuel Irwin Jr.(1928 –2019)นักพฤกษศาสตร์และTaxonomistชาวอเมริกันและRupert Charles Barneby(1911 –2000)นักพฤกษศาสตร์ชาวอเมริกันในปี พ.ศ.2525

ที่อยู่อาศัย มีถิ่นกำเนิดในเขตร้อนของอเมริกา เติบโตตามธรรมชาติตามขอบป่า สะวันนา ริมฝั่งแม่น้ำ ถนนพื้นดินเสียและสวนป่า ที่ระดับความสูงไม่เกิน 2,000 เมตร เติบโตที่ระดับความสูง 0-500 เมตรในเปรู-; ระหว่าง 0-1,000 เมตรในปานามาและระหว่าง 0-1,300 เมตรในนิการากัว-; เกิดขึ้นที่ระดับความสูง 0-2000 เมตรในแอนติโอเกีย (โคลอมเบีย) และโบลิเวีย
ลักษณะ เป็นไม้ยืนต้นผลัดใบขนาดเล็กสูง 7-10 เมตร เส้นผ่านศูนย์กลางลำต้น 30 ซมทรงต้นแผ่กว้าง  ก้านใบยาว3-4 ซม ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ยาวถึง 40 ซม. ใบย่อย 6-15 คู่ ใบย่อยรูปหอกแกมรูปขอบขนานยาว 3-8 ซม. กว้าง 1-2 ซม. ปลายแหลมสีเขียวเข้ม มีขนด้านล่าง  ดอกออกเป็นช่อใหญ่แตกแขนงที่ปลายกิ่งยาว15-30 ซม.  ดอก  ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 3,5-4 ซม. มีห้ากลีบสีเหลืองไม่เท่ากัน กลีบดอกล่างที่ใหญ่สุดจะโค้งงอ เกสรตัวผู้ 7 อัน ยาวกว่า 3 อัน ที่เหลือ ผลเป็นฝักยาว18-25.ซม.สีเขียวเปลี่ยนเป็นสีดำเมื่อแก่ เมล็ด 2.5 ซม.สีน้ำตาล
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---ต้องใช้ตำแหน่งที่มีแดด ชอบดินที่มีการระบายน้ำดี ลึกชื้นมีทรายหรือดินร่วนปน ค่า pH ในช่วง 5.5 - 7 ที่ทนได้ 5 - 7.5 มีความทนทานต่อความแห้งแล้ง เป็นต้นไม้ที่เติบโตอย่างรวดเร็วสามารถสูงถึง 3.5 เมตรภายใน 2 ปีจากเมล็ด มีรายงานที่ขัดแย้งกันว่าต้นไม้ต้นนี้มีความสัมพันธ์แบบพึ่งพาอาศัยกันกับแบคทีเรียในดินบางชนิดหรือไม่ จึงไม่เป็นที่แน่ชัดว่าต้นไม้ต้นนี้สามารถตรึงไนโตรเจนในบรรยากาศได้หรือไม่
การใช้ประโยชน์--- ต้นไม้ถูกเก็บเกี่ยวจากป่าเพื่อใช้ในท้องถิ่นเป็นยาและแหล่งที่มาของไม้
-ใช้เป็นอาหารใบและดอกของขี้เหล็กอเมริกันใช้เป็นอาหารได้เช่นเดียวกับขี้เหล็กบ้าน
-ใช้เป็นยา สารสกัดจากพืชถูกนำมาใช้ในการแพทย์แผนโบราณใช้ในการรักษากลากและโรคผิวหนัง  แก้ปวด,  แก้อักเสบ, ยาระบายและยาถ่าย
-ใช้เป็นไม้ประดับ เป็นสายพันธุ์ที่ปลูกกันอย่างแพร่หลายในเขตร้อนและกึ่งเขตร้อนสำหรับเป็นไม้ประดับ ใช้เป็นต้นไม้ให้ร่มเงา ต้นไม้ริมถนน ที่ให้ดอกสีเหลืองสดใส ในฤดูร้อน
-วนเกษตรใช้ปลูกให้ร่มเงาและใช้เป็นปุ๋ยพืชสด
-อื่น ๆ แก่นไม้มีสีน้ำตาล กระพี้มีสีขาว เนื้อไม้มีน้ำหนักปานกลาง ทนทานปานกลางหากเก็บไว้ในที่แห้งและทนต่อการโจมตีของปลวก เนื่องจากขนาดที่เล็กจึงใช้สำหรับอุปกรณ์ขนาดเล็กเช่น ที่จับ เครื่องมือ กล่อง ฯลฯ ไม้ใช้เป็นเชื้อเพลิงและทำถ่าน
ภัยคุกคาม--ไม่มีภัยคุกคามที่น่าเป็นห่วงจัดไว้ใน IUCN Red List ประเภท'ความกังวลน้อยที่สุด'(ไม่น่าจะสูญพันธุ์ในอนาคตอันใกล้)
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern - National - IUCN Red List of Threatened Species ( 2011)
ระยะเวลาออกดอก ---เป็นระยะตลอดปี
ขยายพันธุ์---เพาะเมล็ด

92 ไข่เน่า/Vitex glabrata

ชื่อวิทยาศาสตร์---Vitex glabrata R.Br.(1810)
ชื่อพ้อง---Has 8 Synonyms.See all http://plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:865735-1
---Vitex cunninghamii Schauer.(1847)
ชื่อสามัญ---Smooth Chaste tree, Black Plum, Black berry tree, Black Currant Tree, Water peacock's foot tree, White wood chaste tree
ชื่ออื่น---ไข่เน่า(ทั่วไป); ขี้เห็น, ขี้เหร่ (เลย,อุบลราชธานี); คมขวาน, ฝรั่งโคก(ภาคกลาง); ปลู(เชมร-สุรินทร์); [ASSAMESE: Pani-amora, Pani-amra, Gohera, Pani-amori, Bhodia.];[INDONESIA: Kandotu, Anpon; Banges (Java); Wolato bungango (Sulawesi).];[KANNADA: Hole lakki.];[MALAYALAM: Aatunocci.];[MALAYSIA: Meroko.];[MARATHI: Songarbi, Sheras.];[MYANMAR: Mak-lok-kaing, Panameikli, Tauksha, Thauk-kya.];[PAPAU NEW GUINEA: Nagal-egal.];[SANSKRIT: Paravatapadi.];[TAMIL: Kattu-nocci.];[TELUGU: Kondavaavili.];[THAI: Khai nao (General); Khi hen (Loei, Ubon Ratchathani); Khom khwan, Farang khok (Central); Plu (Khmer-Surin).].
EPPO Code---VIXGL (Preferred name: Vitex glabrata.)
ชื่อวงศ์---LAMIACEAE (LABIATAE)
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตการกระจายพันธุ์---เอเชีย: บังคลาเทศ กัมพูชา อินเดีย อินโดนีเซีย ลาว มาเลเซีย เมียนมาร์ ปาปัวนิวกินี สิงคโปร์ ไทย เวียดนาม; ออสตราเลเซีย: ออสเตรเลีย; อเมริกาเหนือ: สหรัฐอเมริกา.
Vitex glabrata เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์กระเพรา(Lamiaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Robert Brown (1773–1858)นักพฤกษศาสตร์และนักบรรพชีวินวิทยาชาวสก็อตในปี พ.ศ.2353

ที่อยู่อาศัย เป็นพืชเฉพาะถิ่นของออสเตรเลีย มีถิ่นกำเนิดในออสเตรเลียตะวันตก แพร่หลายตั้งแต่คาบสมุทรอาหรับ ไปจนถึงแอฟริกาตะวันออก จนถึง นามิเบีย บอตสวานา สวาซิแลนด์และแอฟริกาใต้ที่ระดับความสูงถึง1,450 เมตร ในทวีปเอเซียพบใน อินเดีย,บังคลาเทศ,ประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เกิดตามธรรมชาติในป่าดงดิบที่พบได้บ่อยตามขอบป่าบางครั้งก็อยู่ในป่าผลัดใบหรือทุ่งหญ้าที่ระดับความสูงไม่เกิน 1,000 เมตร ในประเทศไทย พบขึ้นในป่าแล้ง ป่าเบญจพรรณ ชายป่าดิบชื้นในทุกภาคของประเทศ ในระดับความสูงตั้งแต่ระดับน้ำทะเลจนถึง 400เมตร
ลักษณะ เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลางสูงประมาณ 6-15 เมตร เส้นผ่านศูนย์กลางของลำต้นถึง40-100 ซม ทรงพุ่มกลมโปร่งเปลือกไม้ สีเทาหรือน้ำตาล เปลือกแข็ง เรียบ มักเป็นรอยแยกในแนวตั้ง ข้างในเป็นสีเหลืองซีดในไม่ช้าจะเปลี่ยนเป็นสีเขียวแกมดำ กิ่งก้านและกิ่งแตกแขนงเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า กิ่งอ่อนมีขนสั้นๆหนาแน่น ใบประกอบแบบนิ้วมือ ก้านใบยาว 9-16 ซม.มีใบย่อย3-5ใบ ขนาดไม่เท่ากัน ใบกลางมีขนาดใหญ่สุด รูปไข่หรือรูปไข่กลับ แผ่นใบกลางกว้าง 7-15 × 4-8 ซม. แผ่นใบด้านข้างกว้าง 5-7 x 2-3 ซม. ก้านใบย่อยยาว 0.5-1 ซม.ขอบใบเรียบหรือหยักเล็กน้อย มีขนเบาบาง ดอกช่อออกที่ปลายกิ่งหรือซอกใบใกล้ปลายกิ่งช่อยาว8-20ซม.มีดอกย่อยขนาดเล็กจำนวนมาก สีขาวมี5กลีบ ดอกจะเป็นดอกแบบสมบูรณ์เพศผสมตัวเองหรือต่างต้นต่างดอกก็ได้ ผลไม่สุก รูปไข่หรือไข่กลับสีเขียวแข็งขนาด 1.2 - 2.5 ซม. เมื่อสุกสีม่วงดำ นิ่ม มีเมล็ด4เมล็ดไม่มีเอ็นโดสเปิร์ม กลีบเลี้ยงถาวรที่ฐาน
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---ต้องการแสงแดดจัด ดินชุมชื้นสม่ำเสมอมีการระบายน้ำดี

ใช้ประโยชน์---ใช้กิน ผลสุกกินได้รสหวานเล็กน้อย หรือนำไปดองน้ำเกลือ  
-ใช้เป็นยา เปลือกและรากเป็นสมุนไพร ขับพยาธิในเด็ก แก้ตานขโมย เด็กถ่ายเป็นฟอง เป็นยารักษาโรคระบบทางเดินอาหาร รักษาโรคกระเพาะและลำไส้ รากและเปลือกไม้ใช้เป็นยาสมานแผล
-ใช้ปลูกประดับ เป็นไม้ต้นที่ทรงพุ่มสวยงามให้ร่มเงา
-อื่น ๆ แก่นไม้สีฟางอ่อนถึงน้ำตาลอ่อน เนื้อไม้สีเทามีความแวววาวมันแข็งปานกลางเนื้อแน่นและทนทาน มีคุณภาพดีใช้สำหรับงานก่อสร้างบ้าน เฟอร์นิเจอร์ ล้อเกวียนและพาย
ภัยคุกคาม--ไม่มีภัยคุกคามที่น่าเป็นห่วงจัดไว้ใน IUCN Red List ประเภท'ความกังวลน้อยที่สุด'(ไม่น่าจะสูญพันธุ์ในอนาคตอันใกล้)
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern - National - IUCN Red List of Threatened Species (2020)
ระยะเวลาออกดอก/ติดผล---กุมภาพันธ์-กันยายน/ตุลาคม-ธันวาคม
ขยายพันธุ์ --- เมล็ด

93 จันทน์กะพ้อ/Vatica diospyroides

ชื่อวิทยาศาสตร์---Vatica diospyroides Symington.(1938)
ชื้อพ้อง---This name is unresolved.See all The Plant List http://www.theplantlist.org/tpl/record/
ชื่อพ้อง---Has 1 Synonyms. See all http://powo.science.kew.org/taxon/321621-1
---Vatica fleuryana Tardieu.(1942)
ชื่อสามัญ---Broken Heart Flower
ชื่ออื่น---เขี้ยวงูเขา (พังงา); จันทน์กะพ้อ, จันทน์ตะพ้อ (กรุงเทพฯ); จันทน์พ้อ (ภาคใต้) ;[THAI:Khiao ngu khao (Phangnga); Chan ka pho, Chan ta pho; Chan pho (Peninsular).];[VIETNAM: Táu muối Bắc Bộ, Táu muối.]
EPPO Code---1VTCG (Preferred name: Vatica.)
ชื่อวงศ์---DIPTEROCARPACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตการกระจายพันธุ์---มาเลเซีย ,ไทยและเวียดนาม
Vatica diospyroides เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ยางนา (Dipterocarpaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Colin Fraser Symington(1905–1943) นักพฤกษศาสตร์ชาวอังกฤษในปี พ.ศ.2481
ที่อยู่อาศัย มีถิ่นกำเนิดในประเทศไทย โดยเติบโตเป็นกลุ่มในบริเวณแอ่งน้ำ (หนองทุ่งทอง) เป็นพืชถิ่นเดียวของประเทศไทยพบในภาคใต้ที่จังหวัดระนอง สุราษฎร์ธานี พังงา และตรัง ที่ระดับความสูงไม่เกิน 100 เมตร ชนิดนี้มีรายงานจากมาเลเซียและเวียดนามด้วยเช่นกัน แต่เป็นการปลูกหรือระบุอย่างไม่ถูกต้องพวกนั้นไม่ใช่พืชพื้นเมือง
ลักษณะ จันทน์กะพ้อเป็นไม้ต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลางสูงประมาณ 6-15เมตร ต้นแตกกิ่งมากที่ยอดเป็นทรงกลม เปลือกแตกและมีน้ำยางใสซึมออกมาใบรูปรีแกมขอบขนานหรือใบหอกยาว 10-28 ซม. เส้นใบย่อยแบบขั้นบันได ก้านใบยาว 1-2.5 ซม. งอเป็นข้อ  สีเขียวเข้มเป็นมัน ใบอ่อนมีขนสีน้ำตาลแดง ดอกออกเป็นช่อสั้นๆตามซอกใบและปลายกิ่ง ช่อดอกยาว 4-5 ซม. ช่อแยกแขนงมี 1-5 ดอก ใบประดับรูปใบหอก ยาวประมาณ 2 มม. ก้านดอกยาว 1-2 มม. กลีบเลี้ยงรูปไข่ ยาว 4-5 มม. กลีบดอกมี5กลีบสีขาวหรือเหลืองอ่อน กลีบรูปขอบขนานถึงรูปใบหอก ยาว 1.2-1.7 ซม.  มีขนสีน้ำตาลด้านนอก ดอกบานเพียงวันเดียวแล้วร่วง ดอกทยอยบานนาน1-2สัปดาห์  ผลรูปรี ยาว 1.5-3 ซม. ปลายเป็นติ่งแหลม ผิวมีนวลแป้งสีน้ำตาล แห้งแตกเป็น 3 ส่วน กลีบเลี้ยงรูปไข่ ปลายเรียวแหลม ยาว 1-1.5 ซม. เรียงซ้อนเหลื่อมที่โคน
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---ชอบความชื้นสูง ทนน้ำท่วมขัง เหมาะปลูกในที่โล่งแจ้งริมน้ำ หรือในที่มีน้ำหลากน้ำท่วม ชอบน้ำมาก *(ส่วนตัว)-จันทน์กะพ้อเลื่องลือในด้านความเป็นไม้ดอกหอมและหายากมากต้นหนึ่ง ซึ่งนักสะสมไม้ไทยมักต้องมีเก็บไว้ เป็นไม้โตช้ามากถ้าปลูกอยู่ในที่แจ้งแดดจัดมักไม่งามใบมักจะไหม้ เพราะแหล่งที่พบตามธรรมชาติจะขึ้นปนกับไม้ยางที่เกิดในที่ราบหรือป่าดงดิบทางภาคใต้ การปลูกต้องอาศัยร่มเงาจากต้นไม้อื่นในช่วงที่ต้นยังเล็ก*
**ใช้ประโยชน์---ใช้เป็นยา ดอกใช้ผสมกับยาอื่นปรุงเป็นยาหอมแก้ลม บำรุงหัวใจ เนื้อไม้มีสรรพคุณแก้ลมวิงเวียน ขับลม แก้เสมหะ แก้สันนิบาต
-ใช้ปลูกประดับ เนื่องจากดอกของต้นจันทน์กะพ้อมีกลิ่นหอมแรง ออกดอกดก จึงนิยมใช้ปลูกเป็นไม้ประดับได้ โดยจะปลูกตามป่าอนุรักษ์ ตามสนามหน้าบ้าน หรือใช้จัดสวนหย่อมก็ได้ และควรปลูกทางด้านทิศตะวันออกที่มีไม้ใหญ่
-อื่นๆ คนโบราณจะใช้ดอกกลั่นทำน้ำมันใส่ผมและมีการนำมาใช้ทำน้ำหอม นิยมนำดอกจันทน์กะพ้อมาเก็บไว้ในตู้เสื้อผ้า เพื่อใช้อบให้เสื้อผ้ามีกลิ่นหอม-ไม้จันทน์กะพ้อมีเนื้อไม้เป็นสีน้ำตาลอมเหลือง สามารถนำมาใช้ในงานก่อสร้างหรือใช้ทำด้ามเครื่องมือเครื่องใช้* [เว็บไซต์เมดไทย (Medthai)]
พิธีกรรม/ความเชื่อ ตามตำนานของไทยดอกจันทน์กะพ้อ ที่ปลูกในสวนช่วยรักษาวิญญาณของผู้อกหัก และเยียวยาหัวใจที่แตกสลาย ซึ่งไปตรงกับ คุณสมบัติทางสมุนไพรของพืชที่ใช้ในการแพทย์พื้นบ้านเพื่อใช้รักษาปัญหาเกี่ยวกับหัวใจ ใช้เป็นยาบำรุงหัวใจ
ภัยคุกคาม---เนื่องจากเป็นสายพันธุ์ที่ถูกคุกคามโดยการสูญเสียที่อยู่อาศัยประชากรและที่อยู่อาศัยลดลง และมีแนวโน้มที่จะน้อยกว่านี้ ในอนาคตสายพันธุ์นี้อาจถูกกดดันจากการเก็บเกี่ยวเนื่องจากดอกไม้และพืชทั้งหมดอาจถูกรวบรวมเพื่อการวิจัยทางการแพทย์หรือเพื่อใช้ในการทำน้ำหอม นี่เป็นภัยคุกคามต่อสายพันธุ์โดยเฉพาะเนื่องจากเป็นการยากที่จะเผยแพร่สายพันธุ์เพื่อจุดประสงค์เหล่านี้ ถูกจัดวางไว้ใน IUCN Red List ประเภท "ใกล้สูญพันธุ์"
สถานะการอนุรักษ์---EN-ENDANGERED-IUCN Red List of Threatened Species.2017
ระยะเวลาออกดอก/ ติดผล---มกราคม-เมษายน/กุมภาพันธ์ - สิงหาคม
ขยายพันธุ์ ---เพาะเมล็ด เมล็ดมีความงอกต่ำ ควรเพาะทันทีเมื่อเก็บมาจากต้น

94 จันทน์หอม/Mansonia gagei

ชื่อวิทยาศาสตร์---Mansonia gagei J.R.Drumm.ex Prain (1905)
ชื่อพ้อง---Has 1 Synonyms.See all http://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:824303-1
---Burretiodendron umbellatum Kosterm.(1962)
ชื่อสามัญ---Kalamet, Mansonia Heartwood.
ชื่ออื่น--- จันทน์, จันทน์ขาว, จันทน์พม่า, จันทน์หอม (ทั่วไป) ;[CHINESE: Man Suo Ni Ya Xin Cai.];[THAI: Chan, Chan-cha-mot, Chan pha ma, Chan hom (General).].
EPPO Code--- 1MANSG (Preferred name: Mansonia)
ชื่อวงศ์---MALVACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตการกระจายพันธุ์---อินเดีย พม่า
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุลตั้งตาม F.B.Manson นักอนุรักษ์ของการป่าไม้อินเดียในช่วงศตวรรษที่ 20
Mansonia gagei เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกเคยอยู่ภายใต้ในวงศ์ย่อย Sterculiaceae ปัจจุบันอยู่วงศ์ย่อย Helicteroideae ของวงศ์ชบา (Malvaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดยJames Ramsay Drummond (1851–1921)นักพฤกษศาสตร์สมัครเล่นเป็นข้าราชการในอินเดียเกิดในสกอตแลนด์จากอดีตSir David Prain (1857 –1944) นักพฤกษศาสตร์ชาวสก็อตในปี พ.ศ.2448
จันทน์ชะมด เป็นชื่อเรียกไม้ต้น 2 ชนิด ได้แก่
---Aglaia silvestris (M. Roem.) Merr.ในวงศ์กระท้อน (Meliaceae)
---Mansonia gagei J.R. Drumm. ex Prain  เครื่องยาจันทน์ชะมดที่มีจำหน่ายตามร้านขายยาไทยในปัจจุบันได้มาจากแก่นพืชชนิดนี้

ที่อยู่อาศัย พบที่อินเดียและพม่า ในไทยพบทางภาคตะวันออกเฉียงใต้ ภาคกลางที่สระบุรี ภาคตะวันตกเฉียงใต้ และภาคใต้ที่นครศรีธรรมราช ขึ้นตามป่าดิบชื้น และป่าดิบแล้งที่เป็นหินปูน ตามป่าเต็งรัง ป่าเบญจพรรณที่ระดับความสูงความสูง 100-650 เมตร
ลักษณะ เป็นไม้ต้นไม่ผลัดใบขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ สูงประมาณ 10-20 เมตร เปลือกต้นสีเทาอมขาว หรือสีเทาอมน้ำตาล แตกเป็นร่องตื้นตามแนวยาวของลำต้น เรือนยอดรูปกรวยต่ำค่อนข้างโปร่ง ใบ เดี่ยวกว้าง 3-6ซม. ยาว 8-14 ซม.ออกเรียงสลับรูปรีแกมรูปขอบขนานหรือรูปรีแกมรูปไข่กลับ ปลายใบแหลม โคนใบเว้าเบี้ยวเล็กน้อยหรือเว้าเป็นรูปหัวใจ ขอบใบหยักเป็นคลื่นห่างๆ แผ่นใบบางสีเขียวเข้ม ดอกออกเป็นช่อเล็กๆตามปลายกิ่งและซอกใบ ดอกขนาดเล็กมี5กลีบสีขาวอมเหลืองอ่อนๆ ภายนอกมีขนสีเทานุ่มปกคลุมทั่วไป ผลยาว 1-1.5 ซม.รูปกระสวยส่วนปลายมีครีบหรือปีกเป็นรูปทรงสามเหลี่ยม มักออกเป็นคู่
ใช้ประโยชน์--ใช้เป็นยาน้ำมันที่กลั่นจากเนื้อไม้ใช้เข้ายาบำรุงหัวใจเนื้อไม้ใช้เป็นยาแก้ไข้แก้โลหิตเสียแก้กระหายน้ำและอ่อนเพลีย
-อื่น ๆ แก่นไม้เป็นสีน้ำตาลเข้มมะกอก กระพี้เป็นสีน้ำตาลอ่อน เนื้อไม้แข็งมากเนื้อสัมผัสแน่นและเป็นเนื้อเดียวกัน มีกลิ่นที่ไม่พึงประสงค์จากไม้เมื่อโค่นสด ไม้ที่ถึงอายุไข 100 ปีขึ้นไปจะตายเองตามธรรมชาติ หรือที่ชาวบ้านเรียกว่าตายพราย จะมีกลิ่นหอมมาก ใช้ทำหีบใส่ผ้า เครื่องแกะสลัก ดอกไม้จันทน์ ธูป น้ำหอมที่ได้จากการกลั่นชิ้นไม้ใช้ปรุงเครื่องหอม และเครื่องสำอาง ปรุงน้ำอบไทย
สำคัญ---1ใน4ไม้มงคลชั้นสูง ใช้สร้างพระโกศที่ใช้ในงานพระราชพิธี
ระยะเวลาออกดอก ---สิงหาคม - ตุลาคม
ขยายพันธุ์ ---เพาะเมล็ด

95 จันทน์เทศ/Myristica fragrans

ชื่อวิทยาศาสตร์---Myristica fragrans Houtt.(1774)
ชื่อพ้อง---Has 10 Synonyms.See all https://www.gbif.org/species/5406817
ชื่อสามัญ---Nutmeg Tree, Mace
ชื่ออื่น---จันทน์เทศหอม,(ภาคกลาง), จันทน์บ้าน(ภาคเหนือ) ;[ASSAMESE: Jaiphol.];[CHINA: Rou dou kou.];[CZECH: Muškátovník vonný, Macizeň.];[FTNLAND: Muskottipuu.];[FRENCH: Muscadier commun, Noix muscade, Pied de muscade, Pied-muscade.];[GERMAN: Duftende Muskatnuß, Muskatnußbaum.];[HINDI: Jaiphal, Mada shaunda, Taiphal.];[INDONESIA: Bunga pala, Pala, Pala banda.];[ITALIAN: Noce moscata (albero).];[MALAYSIA: Pala.];[MYANMAR: Zar-date-hpo, Zar-pwint];[PORTUGUESE: Moscadeira, Noz-moscada.];[SANSKRIT: Jatiphala];[SPANISH: Moscadero, Nogal moscado, Nuez moscada.]; [SWEDISH: Muskotnoettraed.];[TAMIL: Jati pattiri, Jatikka.];[THAI: Chan thet (Central); Chan-ban (Shan-Northern).];[VIETNAM: Nhục đậu khấu, Ngọc khấu.]
EPPO Code---MYIFR (Preferred name: Myristica fragrans.)
ชื่อวงศ์---MYRISTICACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตการกระจายพันธุ์---มาเลเซีย หมู่เกาะโมลุกกะ ประเทศอินโดนีเซีย
นิรุกติศาสตร์---ชื่อของสกุล Myristica มาจากกรีก "myristicόs" = กลิ่น; ชื่อของสปีชีส์คือคำภาษาละติน "fragrans" = มีกลิ่นหอม
Myristica fragrans เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์จันทน์เทศ (Myristicaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Maarten Houttuyn หรือ Houttuijn (1720 –1798) นักธรรมชาติวิทยาชาวดัตช์ในปี พ.ศ.2317

ที่อยู่อาศัย เป็นพืชท้องถิ่นในหมู่เกาะโมลุกกะในอินโดนีเซีย มีการเพาะปลูกในกวางตุ้ง ยูนนาน ไต้หวัน อินโดนีเซีย มาเลเซีย เกรนาดาในทะเลแคริบเบียน เกระละในอินเดีย ศรีลังกา และอเมริกาใต้ เติบโตในพื้นที่ชายฝั่งทะเลของพื้นที่เขตร้อนชื้นระดับความสูงไม่เกิน 500 เมตร ในประเทศไทยจะพบได้มากทางภาคใต้
ลักษณะ เป็นไม้ยืนต้นไม่ผลัดใบ สูง 5-18 เมตร เปลือกแก่ค่อนข้างเรียบและเป็นสีเขียวมะกอกมีสีขาวกระดำกระด่าง กิ่งอ่อนมักมีสีแดงใบเดี่ยวเรียงสลับ รูปวงรีแกมขอบขนาน กว้าง4-5ซม.ยาว10-15ซม.ผิวใบมัน  ดอกเป็นดอกแยกเพศอยู่คนละต้น ช่อดอกเพศเมียมีช่อดอกออกที่ซอกใบ ดอกสีเหลืองปนเหลืองครีม กลีบดอกอ้วนขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 7 มม. และยาว 12 มม. รูปคนโทขนาดเล็ก ช่อดอกตัวผู้เป็นช่อดอกที่ประกอบไปด้วยดอกไม้ 4 ถึง 15 ดอก  มีกลิ่นหอม สีขาวครีมมีกลีบรูปคล้ายกัน แต่มีขนาดเล็กลงยาว 5-8 มม. และมีเส้นผ่านศูนย์กลาง 3-5 มม ผลไม้ สุกใน 8-9 เดือนมีลักษณะเป็นเนื้อรูปรี ยาว 5-8 ซม. สีเหลือง มีเมล็ดรูปไข่ 1-4 ซม. เส้นผ่านศูนย์กลางยาว 0.5 มม. สีดำและเงา เมล็ดถูกปกคลุมอย่างผิดปกติโดย reticulum ของเนื้อเยื่อสีแดงสด (aril)
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---จันทน์เทศต้องการแสงแดดเต็มวันหรือร่มเงาบางส่วน ขึ้นได้ในดินเกือบทุกชนิดแต่ดินที่เหมาะกับการเจริญเติบโตคือดินร่วนปนทรายที่มีอินทรีย์วัตถุสูง มีการระบายน้ำดี มีค่า pH อยู่ในช่วง 6.5 - 7.5 ทนได้ 5.5 - 7.5ต้นไม้มีเพียงระบบรากตื้น ๆ ดังนั้นจึงจำเป็นต้องปลูกในที่กำบังจากลมแรง
ศัตรูพืช/โรคพืช--- Hypothenemus moschatae (หนอนเจาะลูกจันทน์เทศ) ; Carpophilus dimidiatus (ด้วงข้าวโพด) ; Corcyra cephalonica (มอดข้าวป่น)/ Rosellinia bunodes (รากเน่าดำ)Calonectria quinqueseptata (ใบจุดของ Hevea spp.) ; Pestalotiopsis palmarum (จุดสีเทาใบปาล์ม) ; Phytophthora ramorum [(ตายอย่างกะทันหัน (SOD)]
ใช้ประโยชน์-พืชได้รับการปลูก อย่างกว้างขวางในพื้นที่ที่เหมาะสมของเขตร้อนเป็นไม้ประดับและในการค้าเชิงพาณิชย์สำหรับเครื่องเทศสองชนิดมันผลิตลูกจันทน์เทศและเมซ พื้นที่การผลิตที่สำคัญคืออินโดนีเซียศรีลังกาและกรานาดาในหมู่เกาะอินเดียตะวันตก
-ใช้กินได้ เมล็ดเป็นแหล่งของลูกจันทน์เทศเป็นเครื่องเทศ มักจะเป็นผงแล้วเพิ่มไปยัง อาหารจานหวานทั่วไปเช่นคัสตาร์ด, ซอส, เค้กและพุดดิ้ง เนื้อแห้งโดยรอบเมล็ดเป็นแหล่งของmaceเป็นเครื่องเทศ ใช้สำหรับปรุงแต่งรสชาติอาหารจานหลักเช่นซุปซอสแกงกะหรี่ผักดองและขนม อบ -น้ำมันหอมระเหย (ส่วนใหญ่เป็นน้ำมันลูกจันทน์เทศจากเมล็ดและน้ำมันmace จาก Aril แต่ยังมาจากเปลือกไม้ใบไม้และดอกไม้) และสารสกัด (เช่น oleoresins) มักใช้ในอุตสาหกรรมบรรจุกระป๋องในเครื่องดื่มและเครื่องสำอาง
-ใช้เป็นยา  เมล็ดจะถูกนำมาใช้ภายในในการรักษาโรคท้องร่วงบิด อาเจียน ท้องแน่น อาหารไม่ย่อยและอาการจุกเสียด ใช้ภายนอกรักษาอาการปวดฟันปวดไขข้อและปวดท้อง   เมล็ดใช้ในอายุรเวทในการรักษาการย่อยอาหารที่ไม่ดีนอนไม่หลับปัสสาวะเล็ดและการหลั่งเร็ว-ในพม่าใช้ M. fragrans ใช้ร่วมกับ tha-na-kha (Limonia acidissima), taungtan-gyi (Premna integrifolia) และน้ำมันสนสำหรับใช้ภายนอกในการรักษาเนื้องอก
-ใช้อื่น ๆ น้ำมันหอมระเหยมีฤทธิ์ฆ่าแมลงฆ่าเชื้อราและฆ่าเชื้อแบคทีเรีย น้ำมันคงที่ที่ได้จากการกดเมล็ดใช้ในขี้ผึ้งและเทียน sap สีแดง (kino), อยู่ในเปลือกของสายพันธุ์ส่วนใหญ่ในประเภทนี้สามารถใช้เป็นสีย้อมที่ให้สีย้อมสีน้ำตาลถาวร
รู้จักอันตราย--- ขอแนะนำให้ใช้ความระมัดระวัง - กินส่วนที่เกินเมล็ดอาจทำให้เกิดอาการปวดศีรษะอย่างรุนแรง, คลื่นไส้, เวียนศีรษะและอาการเพ้อ ลูกจันทน์เทศสามารถใช้เป็นยาเสพติดที่มีผลกระทบประสาทหลอน แต่เป็นอันตราย การบริโภคลูกจันทน์เทศบดละเอียดสองตัว (ประมาณ 8 กรัม) กล่าวกันว่าทำให้เสียชีวิต เนื่องจากมีปริมาณ myristicin ในแซนซิบาร์ ลูกจันทน์เทศจะถูกเคี้ยวเป็นทางเลือกในการสูบกัญชา
ภัยคุกคาม---พื้นฐานข้อมูลไม่เพียงพอ ข้อมูลที่มีอยู่ไม่เพียงพอสำหรับการประเมินความเสี่ยงของการสูญพันธุ์
สถานะการอนุรักษ์---DD -Data Deficient-IUCN Red List of Threatened Species
ขยายพันธุ์ ---เพาะเมล็ด ตอนกิ่ง ปักชำ

96 โพทะเล/Thespesia populneoides

ชื่อวิทยาศาสตร์---Thespesia populnea (L.) Sol. ex Corrêa (1807)
ชื่อพ้อง---Has 12 Synonyms. See all https://species.wikimedia.org/wiki/Thespesia_populnea
---Hibiscus populneus L (1753)
---Parita populnea (L.) Scop.(1777)
ชื่อสามัญ---Pacific rosewood, Seaside mahoe, Rosewood of seychelles, Yellow mallow tree, Umbrella tree, Portia tree, Cork tree, Coast cotton tree, Indian tulip tree, Tulip tree
ชื่ออื่น--- บากู (มาเลย์-นราธิวาส); ปอกะหมัดไพร (ราชบุรี); ปอมัดไซ (เพชรบุรี); โพทะเล (ภาคกลาง) ;[BANGLADESH: Shanboloi.];[BRAZIL: Bela-sombra, Pau-rosa, Tespésia.];[CHINESE: Tong mian.];[FIJI: Mulomulo.];[FRENCH: Arbre ombrelle, Bois de rose d'Océanie, Kalfata, Motel debou, Porché.];[GERMAN: Küsten-Tropeneibisch, Baum-Eibisch, Pappelblättriger.];[GUAM: Kilulo.];[HINDI: Bhendi, Gajadanda.];[INDIA: Arasi, Asha, Bhendi, Bhindi, Bugari.];[INDONESIA: Baru laut; Salimuli, Waru laut, Waru lot, Tebawan.];[MALAYSIA: Baru laut, Bebaru (Sarawak); Banalu, Baru, Baru baru.];[MYANMAR: Sabu-bani.];[PHILIPPINES: Banalo.];[PORTUGUESE: Bela-sombra, Pau-rosa.];[PUERTO RICO: Emajaguilla, Otaheita, Seaside mahoe.];[SPANISH: Alamo, Alamo blanco, Carana, Clamour, Duartiana, Emajagüilla, Higuillo, Jaqueca, Majaguilla, Majugua de la Florida, Palo de jaqueca.];[SRI LANKA: Gan sooriya.];[SWAHILI: Mtakawa.];[TAMIL: Cheelanthi.];[THAI: Ba-ku (Malay-Narathiwat, Pattani); Po kamat phrai (Ratchaburi); Po mat sai (Phetchaburi); Pho thale (Central).];[USA/HAWAII: Milo.].
EPPO code---TSSPO (Preferred name: Thespesia populnea.)
ชื่อวงศ์ ---MALVACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตการกระจายพันธุ์---อินเดีย ศรีลังกา จีน ไต้หวัน ญี่ปุ่น เวียดนาม กัมพูชา ฟิลิปปินส์ ภูมิภาคมาเลเซีย หมู่เกาะแปซิฟิก แอฟริกา
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุลThespesia หมายถึง 'ถูกกำหนดโดยพระเจ้า' โดย Daniel Solander ซึ่งเป็นสมาชิกของเรือกัปตันคุกหลังจากเห็นในตาฮิติ (เฟรนช์โปลินีเซีย)
Thespesia populnea เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ชบา (Malvaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Carl Linnaeus (1707–1778) นักชีววิทยาและนักพฤกษศาสตร์ชาวสวีเดนและได้รับชื่อที่แน่นอนในปัจจุบันโดย Daniel Solander (1733–1782) นักพฤกษศาสตร์และนักธรรมชาติวิทยาชาวสวีเดน จากอดีต José Francisco Correia da Serra (Corrêa da Serra ) (1751–1823) นักพฤกษศาสตร์ชาวโปรตุเกสในปี พ.ศ.2350

ที่อยู่อาศัย มีช่วงกำเนิดที่กว้างขวางมากและมีการกระจายอย่างกว้างขวางทั่วเขตร้อน พบมากที่สุดในพื้นที่ชายฝั่งทะเลในอเมริกากลาง, อเมริกาเหนือ, แคริบเบียน, แอฟริกา, เอเชีย ตอนเหนือของออสเตรเลียและบนหมู่เกาะอินเดียและมหาสมุทรแปซิฟิก พบขึ้นตามชายฝั่งทะเล ที่ดอน และริมฝั่งแม่น้ำลำคลองที่ได้รับอิทธิพลจากน้ำกร่อย ที่ระดับความสูง 150-500เมตร
ลักษณะ เป็นไม้ต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลางสูง 8-15 เมตร เส้นผ่านศูนย์กลาง 20-60 (-120) ซม เรือนยอดค่อนข้างแน่นทึบแผ่กว้าง ลำต้นคดงอแตกกิ่งต่ำเปลือกเรียบสีเทาแล้วเปลี่ยนเป็นผิวขรุขระ มีรอยแตกตามยาวเมื่ออายุมากขึ้น มีช่องอากาศกระจายอยู่ทั่วไป เปลือกในเป็นเส้นใยเหนียวลอกออกได้ง่าย ใบเดี่ยวเรียงสลับแผ่นใบรูปหัวใจขนาดกว้าง 8-12 ซม.ยาว 9-13 ซม.ขอบใบเรียบ ใบอ่อนที่ปลายยอดปกคลุมด้วยเกล็ดสีบรอนซ์หรือสีทองแดงหนาแน่น ดอกจะโน้มเอียงหรือห้อยลง ไม่มีริ้วประดับ ดอกมีกลีบดอกห้ากลีบเฉียงกว้างความยาว 5 ซม. ขึ้นไป สีเหลืองซีดมักมีจุดสีน้ำตาลแดงที่ฐานมีขนรูปดาวเล็ก ๆ อยู่บนพื้นผิวด้านนอก  ดอกจะบานและโรยวันเดียวกัน กลีบดอกและเปลี่ยนเป็นสีม่วงหรือสีชมพู ผลแคปซูล ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 3 ซม. แห้งแล้วแตกตามรอยประสานรูปทรงกลมแป้นปลายมนหรือแบนเล็กน้อยเมื่อแก่เต็มที่แตกออกเป็น5แฉกจากปลายผลลงมา1/2-2/3ของความยาว
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---เติบโตได้ดีที่สุดในแสงแดดเต็ม อุณหภูมิตอนกลางวันต่อปีอยู่ในช่วง 20 - 30°c แต่ทนได้ 10 - 35°c พืชสามารถอยู่รอดได้ในอุณหภูมิที่ต่ำถึง 4°c ชอบดินทราย ดินภูเขาไฟ หินปูนและดิน ที่มีค่า pH ของ 6.0-7.4 ทนต่อดินหนักดินเค็มและน้ำท่วม เป็นครั้งคราว แต่ไม่เติบโตในพื้นที่น้ำท่วมถาวร ทนต่อไอเกลือและลมทะเล พืชเติบโตอย่างรวดเร็วในช่วงสองสามปีแรก โดยเฉลี่ย 50 - 150 ซม. ต่อปี แต่จะช้าลงเมื่อต้นอายุ 7 - 10 ปี เส้นผ่านศูนย์กลางลำต้นโต 1 - 3 ซม. ต่อปี เริ่มออกดอกได้เมื่อต้นอายุเพียง 1 - 2 ปี ในแถบเส้นศูนย์สูตร พืชมักจะออกดอกตลอดทั้งปี
การใช้ประโยชน์--- ต้นไม้เอนกประสงค์ใช้เป็นอาหารและยาและสินค้าอื่น ๆ อีกมากมายสำหรับใช้ในท้องถิ่น
-ใช้กิน ดอกไม้ดอกตูมและใบไม้อ่อน ดิบ-สุก กินเป็นผัก ต้มหรือเพิ่มในซุป ผลสุกจะกินดิบต้มหรือทอดเป็นผัก
-ใช้เป็นยา ทุกส่วนของพืช เปลือก, ราก, ใบ, ดอกไม้ ผลไม้ ล้วนใช้รักษาใช้สำหรับเตรียมยาแผนโบราณ ผลไม้และใบประกอบไปด้วยสารประกอบที่มีฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรียในขณะที่สารสกัดเมทาโนลิกของดอกตูมมีฤทธิ์ต้านเชื้อรา แก่นไม้เป็นยาขับลม มันมีประโยชน์ในการรักษาเยื่อหุ้มปอดอักเสบ, อหิวาตกโรค, อาการจุกเสียดและไข้สูง ลำต้นใช้ในการรักษามะเร็งเต้านม เมล็ดเป็นยาถ่าย
-วนเกษตร ใช้ควบคุมการกัดเซาะชายฝั่งและมักจะปลูกเป็นรั้วมีชีวิตใน Karnataka อินเดียและหมู่เกาะ Pacific
-ใช้ปลูกประดับ พืชที่เหมาะสำหรับการปลูกริมทะเลให้การคัดกรองที่พักพิงและร่มเงา ในหมู่เกาะแปซิฟิกบางแห่งก็ถือว่าเป็นต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์และได้รับการปลูกใกล้วัด
-อื่น ๆ แก่นไม้มีสีน้ำตาลแดงถึงสีเข้มหรือสีน้ำตาลช็อกโกแลตมักมีลายเส้นสีม่วงตัดกันอย่างแหลมคม (และดึงดูดใจ) ไม้ที่ตัดใหม่มีกลิ่นเหมือนกุหลาบ ต้นไม้เป็นแหล่งของไม้ที่สวยงามแข็งแรงและแข็งซึ่งมีมูลค่าสูงในหมู่เกาะแปซิฟิก ใช้เพื่อวัตถุประสงค์ที่หลากหลาย ใช้ทำชามแบบดั้งเดิม สิ่งประดิษฐ์ ปืน เครื่องประดับและเครื่องใช้ของม้า นอกจากนี้ยังใช้สำหรับการก่อสร้างแบบเบา, พื้นแม่พิมพ์, เครื่องดนตรี  เนื่องจากมีความทนทานใต้น้ำจึงเป็นที่นิยมสำหรับการสร้างเรือ-เปลือกที่เหนียวให้เส้นใยที่แข็งแรงใช้สำหรับสายระโยงระยางในการประมง -น้ำมันที่ได้จากเมล็ดสามารถใช้ในโคมไฟ -ไม้ที่แช่ในน้ำจะให้สารละลายที่ให้สีย้อมสีน้ำตาลเข้ม ผลไม้และดอกไม้ให้สีย้อมสีเหลืองที่ละลายน้ำได้ ใบให้สีย้อมสีดำ
ภัยคุกคาม--เนื่องจากพื้นที่ทางภูมิศาสตร์ที่กว้างขวาง ประชากรจึงมีขนาดใหญ่และมีเสถียรภาพ ไม่มีภัยคุกคามที่น่าเป็นห่วงจัดไว้ใน IUCN Red List ประเภท'ความกังวลน้อยที่สุด'(ไม่น่าจะสูญพันธุ์ในอนาคตอันใกล้)
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern - National - IUCN Red List of Threatened Species ( 2013)
ระยะเวลาออกดอก/ติดผล ---กันยายน-ตุลาคม
ขยายพันธุ์ --- เพาะเมล็ด ปักชำ

97 ปอทะเล/Hibiscus tilliaceus

ชื่อวิทยาศาสตร์---Talipariti tiliaceum (L.) Fryxell.(2001)
ชื่อพ้อง---Has 1 Synonyms. See all https://species.wikimedia.org/wiki/Talipariti_tiliaceum
---Basionym: Hibiscus tiliaceus L.(1753)
ชื่อสามัญ---Sea hibiscus, Beach hibiscus, Cottonwood, Green cottonwood, Sea rosemallow,Coast cotton tree, Yellow mallow tree, Coast hibiscus, Cottonwood hibiscus, Lime-tree-leaved hibiscus, Linden hibiscus, Norfolk hibiscus.
ชื่ออื่น---บา (จันทบุรี); ขมิ้นนางมัทรี (เลย); ปอทะเล (ภาคกลาง); ปอนา (ภาคใต้); ปอฝ้าย (ภาคกลาง); ผีหยิก (เลย); โพทะเล (กรุงเทพฯ) ;[AUSTRALIA: Malwan, Mapandhurr, Native hibiscus, Nnative rosella, Yal.];[BENGALI: Chelwa.];[CUBA: Majagua];[Guam: Pago.];[FIJI: Vau, Vau ndamu,Vau ndamundamu.];[FRENCH: Hibiscus tilléiforme, Mahot blanc.];[HAITI: Coton mahaut, Grand mahaut, Maho fran.];[HINDI: Bola.];[INDIA: Attuparathi, Bala, Banish, Belapata.];[INDONESIA: Babaru, Baru, Waru.];[JAPANESE: O-hamabô.];[KHMER: Bae s (Central Khmer).];[LAOS: Hou sua, Ta sua.];[MALAYALAM: Puzhapparuthi,Taipparutti,Aattuparuthi.];[MALAYSIA: Baru, Baru laut, Baru-baru, Bebaru bulu.];[MARATHI: Belapata.];[MYANMAR: Thinban.];[PHILIPPINES: Bago, Balabago, Balibago, Bauan, Danglin, Dangliu, Ganglog.];[PORTUGUESE: Algodoeiro-da-praia, Milola, Algonodero-de-playa, Majaguito de playa, Majagua.];[PUERTO RICO: Emajagua.];[SAMOA: Fau.];[SPANISH: Majaguito de playa.];[SRI LANKA: Beli-patta.];[TAMIL: Nir Paratthi.];[TELUGU: Ettagogu, Etagogu.];[THAI: Khamin nang matse, Po thale, Po faai, po na.];[USA/HAWAII: Hau.];[VANUATU; Hurao.];[VIETNAM: Dam but phu dung.];[TRADE NAME: Coast cottonwood, Cuban bast.].
EPPO Code---HIBTI (Preferred name: Hibiscus tiliaceus)
ชื่อวงศ์---MALVACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตการกระจายพันธุ์---มหาสมุทรอินเดีย แอฟริกาตะวันออก เขตร้อนของเอเซีย-อินเดีย จีน เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ไปจนถึงตอนเหนือของประเทศออสเตรเลีย
นิรุกติศาสตร์--- ชื่อเฉพาะสายพันธุ์ "tiliaceus" หมายถึงความคล้ายคลึงกันของใบกับสายพันธุ์Tiliaที่เกี่ยวข้อง
Hibiscus tiliaceus เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ชบา (Malvaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Carl Linnaeus (1707–1778) นักชีววิทยาและนักพฤกษศาสตร์ชาวสวีเดนและได้รับชื่อที่แน่นอนในปัจจุบันโดย Paul Arnold Fryxell (1927–2011) นักพฤกษศาสตร์ชาวอเมริกันในปี พ.ศ.2544

ที่อยู่อาศัย เป็นพืชชายฝั่งที่พบได้ทั่วไป รอบ ๆ มหาสมุทรอินเดียตั้งแต่แอฟริกาตะวันออกไปจนถึงเอเชียใต้และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้รวมถึงออสเตรเลียทางเหนือและตะวันออก ไปยังหมู่เกาะในมหาสมุทรแปซิฟิกตะวันตกและตอนกลาง  พบได้ทั่วไปในหรือใกล้กับชายหาดป่าชายเลนและปากแม่น้ำ พบได้ในระดับความสูงถึง 800 เมตร
ลักษณะ เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลางสูง 3-10 เมตร ลำต้นสั้น คดงอ แตกกิ่งมากเปลือกเรียบเกลี้ยง สีเทาถึง น้ำตาลอ่อน เปลือกชั้นในสีชมพูประขาว มีกิ่งก้านสาขาทรงพุ่มใบหนาแน่น  ใบเป็นใบเดี่ยวก้านใบมีความยาว 5-13 ซม. มีเกล็ดฐานขนาดใหญ่มีขนสั้นสีขาวแหลม 2 ใบยาวประมาณ 2.5-4 ซม. ร่วงเร็วและทิ้งวงรอยแผลเป็น  แผ่นใบรูปหัวใจขนาดกว้าง 5-10 ซม.ยาว 7-15 ซม.เนื้อใบบางคล้ายกระดาษสีเขียว-เหลือง ดอก เดี่ยวออกตามง่ามใบหรือออกเป็นกระจุกด้านเดียวใกล้ปลายกิ่ง ดอกขนาดใหญ่ มีริ้วประดับ 7-10 กลีบ กลีบเลี้ยงยาว 2.5-3 ซม.. สีเทาสีเขียว มีขนดก ดอกบานขนาด5-10ซม. มี5กลีบรูปไข่กลับ กลีบดอกบางเรียงซ้อนเกยทับกัน บริเวณโคนกลีบด้านด้านในเป็นสีม่วงหรือสีแดงเข้ม มีเกสรเป็นแกนยื่นออกมา กลีบดอกเริ่มบานเป็นสีเหลือง แล้วค่อยๆเปลี่ยนเป็นแดงอมส้ม เมื่อดอกใกล้โรยจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลอมม่วง ดอกบานและร่วงในวันเดียว ผลเป็นผลแห้งรูปไข่ถึงเกือบกลม ผลแคปซูลรูปไข่ยาว 2.5-3 ซม. มีขนยาวชี้สีเทาเขียว แก่แล้วแตกเป็น 5 ซีก เมล็ดเล็กรูปไตยาว 3-5 มม. สีน้ำตาลจำนวนมาก
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---ต้องการตำแหน่งที่มีแดด ปลูกได้ในดินทุกชนิด มีค่า pH ที่เหมาะสม 5–8.5 ขึ้นเจริญงอกงามในที่ลุ่มมากกว่าในที่ดอน ทั้งในที่ใกล้น้ำกร่อย น้ำเค็ม หรือ น้ำเปรี้ยว ไม่ทนความแห้งแล้งได้นานและต้องการความชื้นในดินอย่างต่อเนื่อง
ศัตรูพืช/โรคพืช---ศัตรูธรรมชาติ ไส้เดือนฝอย ด้วงกุหลาบ เพลี้ยแป้ง
ใช้ประโยชน์--- พืชถูกเก็บจากป่าเพื่อเป็นอาหารและยา และเป็นแหล่งวัสดุ -ใช้เป็นอาหาร รากดอกและใบอ่อนกินได้และถูกนำมาใช้เป็นอาหารโดยเฉพาะในช่วงเวลาที่เกิดภาวะข้าวยากหมากแพง-ในอินโดนีเซียใช้สำหรับการหมัก 'เทมเป้' ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์ถั่วเหลืองแบบดั้งเดิมที่ได้รับความนิยมในชวา
-ใช้เป็นยา ดอกไม้, รากและเปลือกมีคุณสมบัติทางยาที่เป็นที่รู้จักและมีศักยภาพ และใช้ในการแพทย์แผนโบราณ เช่น ใบใช้แก้ไข้และบรรเทาอาการไอ เปลือกไม้รักษาโรคบิด ดอกไม้ใช้สำหรับการติดเชื้อที่หูและฝี เปลือกและดอกไม้ เป็นยาระบาย
-ใช้ปลูกประดับให้ร่มเงา ใช้ปลูกประดับสำหรับสวนริมทะเล ในเอเชียตะวันออก มักใช้เป็นพืชบอนไซ
-อื่น ๆ  แก่นไม้สีเขียวเข้มและไม้กระพี้ขาว ไม้เนื้ออ่อนนุ่มและมีรูพรุนปานกลางหนักและแข็งแรงมาก ไม้ที่ตัดสดมีกลิ่นคล้ายมะพร้าว ใช้งานง่ายและขัดเงาได้ดี มีความทนทานในน้ำทะเลและมีการใช้กันอย่างแพร่หลายสำหรับเรือแคนู ทุ่นลอยและเสา  ไม้ถูกใช้โดยอุตสาหกรรมงานฝีมือของฮาวายในการทำชามและกำไล เปลือกชั้นในใช้สำหรับทำเส้นใยเป็นเส้นเชือกสำหรับ เชือก อวน ตะกร้าและสายเบ็ดตกปลารวมถึง 'กระโปรงหญ้า' ที่ใช้สำหรับงานพิธีและส่งออกสำหรับนักเต้นฮูลาจากซามัวและที่อื่น ๆในมหาสมุทรแปซิฟิก
ระยะเวลาออกดอก ---เกือบตลอดทั้งปี หรือออกในช่วง---มิถุนายน-สิงหาคม
ขยายพันธุ์---เพาะเมล็ด ตอนกิ่ง ปักชำ

ปอทะเลด่างสามสี

มีรูปมาฝากรูปนี้ถ่ายที่ร้านอาร์ทร็อค สระบุรีใบด่างลายสามสีสวยอย่างนี้ มีต้นใหญ่ที่เป็นต้นแม่อยู่ใกล้ๆใต้ต้นดอกร่วงพราวสวยจริง แวะชมได้

สกุล Hura ปัจจุบันประกอบด้วยสองสายพันธุ์ คือ ;-(แสดงในหน้านี้ 1 สายพันธุ์)
-Hura crepitans L. - มีต้นกำเนิดมาจากนิการากัว ,บาฮามาส ,โบลิเวีย ; ได้รับการแนะนำหลายประเทศในแอฟริกา (กินี ,กินีบิสเซา ,เบนิน ,สาธารณรัฐแอฟริกากลาง )
-Hura polyandra Baill -เม็กซิโกอเมริกากลางเอกวาดอร์

98 โพฝรั่ง/Hura crepitans

ชื่อวิทยาศาสตร์---Hura crepitans L. (1753)
ชื่อพ้อง ---Has 14 Synonyms.See all https://www.gbif.org/species/5380015
ชื่อสามัญ ---Sand box tree, Monkey pistol, Monkey’s dinner bell, Monkey-no-climb-tree, Possum wood.
ชื่ออื่น---ทองหลางฝรั่ง (กรุงเทพฯ); โพทะเล, โพฝรั่ง, โพศรี (บุรีรัมย์) ; [BRAZIL: Arvore-do-diabo, Arceira, Assaçú, Catauá.];[BOLIVIA: Achohó.];[COLOMBIA: Acuapar arenillo, Ceiba amarilla, Ceiba de leche.];[COSTA RICA: Javillo];[CUBA: Habillo, Salvadera, Haba.];[DUTCH: Zandkokerboom.];[FRENCH: Açacu, Arbre au diable, Sablier élastique.];[GERMAN: Sandbüchsenbaum.];[HAITI: Arbre du diable, Sablier blanc.];[INDIA: Mulbara-sanam.];[INDONESIA: Buah Roda.];[NICARAGUA: Habillo.];[PANAMA: Ceibo, Havillo, Nuno, Tronador.];[PERU: Catahua.];[PORTUGUESE: Assacu, Assacu-preto, Assacú-vermelho, Inupupu.];[PUETO RICO: Javilla, Molinillo.];[SPANISH: Acuapa, Arenillo, Castaneto, Habillo, Jabillo, Javillo, Ochoho, Salvadera.];[SURINAME: Posentri.];[SWEDISH: Sanddoseträd.];[TAMIL: Kattu arasu maram.];[THAI: Thong lang farang (Bangkok); Pho thale (Buri Ram); Pho farang (Buri Ram); Pho si (Buri Ram).];[VENEZUELA: Ceiba blanca, Jabillo.]
EPPO Code--- HURCR (Preferred name: Hura crepitans)
ชื่อวงศ์---EUPHORBIACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปอเมริกา
เขตการกระจายพันธุ์---อเมริกากลางและอเมริกาใต้-เปรู,โบลิเวีย,บราซิล,ตอนเหนือของแคริเบียน,นิคารากัว
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล Hura คือที่ชาวบ้านให้ความหมายว่า "พิษที่เป็นพิษ"; ชื่อสายพันธุ์ภาษาละติน "crepo" = เสียงแตก, เพื่อส่งเสียง, โดยอ้างอิงกับผลไม้ที่เมื่อสุกระเบิดด้วยลักษณะเสียงแตก
Hura crepitans เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ (Euphorbiaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Carl Linnaeus (1707–1778) นักชีววิทยาและนักพฤกษศาสตร์ชาวสวีเดนในปี พ.ศ.2296

สถานที่ถ่ายภาพ: สวนพฤกษศาสตร์ภาคกลาง พุแค สระบุรี
ที่อยู่อาศัย มีถิ่นกำเนิดอยู่ที่บาฮามาสโบลิเวียบราซิล (เอเคอร์ อเมซอน อามาปา ปารา Roraima รอนโดเนียและโตกันตินส์) โคลัมเบีย คอสตาริกา คิวบาโ ดมินิกันรีพับลิก เอกวาดอร์ กายอานา เฮติ ฮอนดูรัส จาเมกา  Antilles, Leeward Islands, นิการากัว, ปานามา, เปรู, เปอร์โตริโก, ซูรินาเม, ตรินิแดดและโตเบโกและแอนทิลลิส เวเนซูเอลา ที่อาศัยอยู่ในพื้นที่โล่งและริมป่ามักจะอยู่ใกล้กับลำธารน้ำ
ลักษณะ โพฝรั่ง หรือโพศรี เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางสูงประมาณ15 เมตรและอาจสูงได้ถึง45เมตรในถิ่นกำเนิด  ลำต้นแก่มีหนามสั้นๆขึ้นกระจายทั่วไป มีน้ำยางใส ก้านใบยาว 5-20 ซม.ใบเดี่ยวลักษณะคล้ายใบโพธิ์ กว้าง 5-15 ซม.ยาวประมาณ 5-25 ซม.  สีเขียวเข้มมันวาวข้างบน ดอกเพศผู้และดอกเพศเมียอยู่บนต้นเดียวกัน ดอกเพศผู้มีสีแดงเข้มเป็นช่อดอกยาว 4-6 ซม. และมีเส้นผ่านศูนย์กลาง 2 ซม. ดอกเพศเมียเป็นรูปเห็ดเล็ก ๆก้านช่อดอกยาว 1-1.5 ซม. และยาวได้ถึง 6 ซม. ผลกลมแป้นเป็นซี่กลีบเท่า ๆ กัน16ซี่  เส้นผ่านศูนย์กลางผล 4-8 ซม.รูปทรงคล้ายผลฝักทอง เนื้อแข็ง ภายในมีเมล็ดคล้ายเมล็ดถั่วปากอ้า ประกอบด้วยเมล็ด สีน้ำตาลหนึ่งอันสำหรับเกสรเพศเมียแต่ละอัน เมล็ดมีเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 2 ซม. เมื่อผลไม้แห้งเมล็ดจะถูกขับออกมาอย่างเสียงดังและรุนแรงและกระจายเมล็ดออกไปได้ไกล 14 -20 เมตรโดยไม่มีสิ่งกีดขวาง การแพร่กระจายก็เหมือนกับEuphorbiaceaeอื่น ๆ อีกมากมาย
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---ต้องการแสงแดดเต็มหรือร่มเงาบางส่วน ขึ้นได้ดีในดินทุกชนิดมีความเป็นกรดปานกลางถึงด่างเล็กน้อยมีการระบายน้ำดี และดินชื้นสม่ำเสมอ
การใช้ประโยชน์--- ต้นไม้ถูกเก็บเกี่ยวจากป่าเพื่อใช้ในท้องถิ่นเพื่อเป็นยาและแหล่งวัสดุ บางครั้งมีการซื้อขายไม้
-ใช้เป็นยา ใบ, เปลือกไม้, ผลไม้, เมล็ด, น้ำมันเมล็ดและน้ำยาง ล้วนใช้เป็นยา ในการแพทย์แผนโบราณ เปลือกเป็นยาถ่าย น้ำยางในเปลือกมีพิษ มีฤทธิ์กัดกร่อนและระคายเคือง แม้ว่าจะมีการกล่าวกันว่าเป็นการรักษาโรคเรื้อน ยางใช้เป็นยารักษาโรคเท้าช้าง น้ำมันข้นหนืดที่ได้จากเมล็ดนั้นมีความเข้มข้นสูงและรุนแรงมาก
-ใช้ปลูกประดับ ต้นไม้ถูกปลูกเพื่อให้ร่มเงาในสวนและได้รับการปลูกฝังอย่างกว้างขวางในฐานะไม้ประดับในเขตร้อนของอเมริกา แอฟริกาและเอเชีย มักจะปลูกไปตามถนนและในสวนสาธารณะ
-ใช้อื่น ๆ แก่นไม้มีสีซีดสีน้ำตาลอมเหลืองถึงสีน้ำตาลเข้มสีม่วงหรือสีเขียว พื้นผิวมีความละเอียดถึงปานกลาง ความมันวาวสูง ไม่มีกลิ่นที่โดดเด่น มีความทนทานปานกลาง อ่อนไหวต่อความเสียหายจากปลวก ถูกใช้สำหรับช่างไม้ทั่วไปในการก่อสร้างภายใน กล่อง ลังไม้ วีเนียร์และไม้อัดเฟอร์นิเจอร์  น้ำยางใช้กับหัวลูกศรพิษ และเบื่อปลา ในสมัยก่อนมีการนำผลที่ยังไม่สุกมาต้ม เจาะรู ตากให้แห้ง บรรจุทรายไว้ในผล ใช้สำหรับซับหมึกจากปากกา เป็นที่มาของชื่อ sand box tree
รู้จักอันตราย---เด็ก ๆ หรือผู้ใหญ่ที่รู้เท่าไม่ถึงการณ์ มีการนำผลโพศรีไปรับประทานและเกิดอาการพิษ ทั้งนี้เนื่องจากผลซึ่งมีลักษณะสวยงามและดึงดูดสายตา ประกอบกับมีเมล็ดซึ่งมีรูปร่างลักษณะคล้ายกับเมล็ดถั่วปากอ้าที่ใช้บริโภค ทุกส่วนของพืชมีน้ำยางที่เป็นพิษมาก ประกอบไปด้วยสาร diterpene hura-toxin และมีน้ำย่อย hurain ซึ่งเป็นเอนไซม์ย่อยโปรตีน ที่สามารถย่อยเนื้อได้ จึงทำให้เกิดอาการแพ้เมื่อสัมผัสกับผิวหนัง โดยจะเกิดอาการเป็นผื่นแดงแบบไฟลามทุ่งและพุพองขึ้นเป็นตุ่มน้ำใส และอาจทำให้ตาบอดหากสัมผัสกับดวงตา น้ำยางมีสารพิษ
ฃยายพันธุ์ ---เมล็ด

99 พยอม/Shorea roxburghii

ชื่อวิทยาศาสตร์---Shorea roxburghii G.Don.(1831)
ชื่อพ้อง ---Has 13 Synonyms.See all The Plant List https://www.google.co.th/
ชื่อสามัญ---Shorea, White meranti, Talora lac tree, Lac tree of South India, Taloora Lac Tree.
ชื่ออื่น---กะยอม (เชียงใหม่); กูวิง (มาเลย์-นราธิวาส); ขะยอม (ลาว); ขะยอมดง (ภาคเหนือ); แคน (เลย); เชียง, เซี่ยว (กะเหรี่ยง-เชียงใหม่); พะยอม (ภาคกลาง); พะยอมดง (ภาคเหนือ); พะยอมทอง (ปราจีนบุรี, สุราษฎร์ธานี); ยอม (ภาคใต้); ยางหยวก (น่าน); สุกรม (ภาคกลาง) ;[CAMBODIA: Popé:l.];[MALAYSIA: Temak, Meranti temak, Meranti Temak Nipis.];[HINDI: Sal.];[INDIA: Jalakanda, Jalari, Jalla, Kunjiti, Sal, Talura.];[KANNADA: Bile bovu, Jaalari mara, Aragina mara, Jhallmara, Jaala, Jaalaranda.];[LAOS: Khanho:m.];[MALAYALAM: Thalooram, Jal, Varangi.];[MALAYSIA: Meranti Temak Nipis, Temak.];[MYANMAR: Kaban-ywet-they, Pantheya, Panthitya.];[TAMIL: Kungiliyam, Kungili, Talari, Talura.];[TELUGU: Jaalari chettu, Talari, Talura.];[THAI: Kayom, Phayom, Su krom.];[VIETNAM: Sến cật, Sến mủ, Sên dỏ.].
EPPO Code---SHORX (Preferred name: Shorea roxburghii)
ชื่อวงศ์---DIPTEROCARPACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตการกระจายพันธุ์---อินเดีย พม่า ไทย มาเลเซีย กัมพูชา ลาว เวียตนาม
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุลตั้งเป็นเกียรติแก่ Sir John Shore Teignmouth (1751-1834); ผู้ว่าการ - นายพลแห่งอินเดีย ; ชื่อสายพันธุ์ 'roxburghii 'เป็นเกียรติแก่นักพฤกษศาสตร์ชาวอังกฤษชื่อ William Roxburgh (1751-1815) ผู้อำนวยการสวนพฤกษศาสตร์กัลกัตตา
Shorea roxburghii เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ยางนา (Dipterocarpaceae) ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย George Don (พ.ศ. 2341–1856) นักพฤกษศาสตร์ชาวสก็อตในปี พ.ศ.2374

ที่อยู่อาศัย มีถิ่นกำเนิดใน กัมพูชา; อินเดีย (รัฐอานธรประเทศ รัฐกรณาฏกะ ทมิฬนาฑู); ลาว; มาเลเซีย (มาเลเซียตอนใต้); พม่า; ประเทศไทย; เวียดนาม พบส่วนใหญ่ขึ้นรวมกันเป็นกลุ่ม อยู่ในป่าเต็งรัง  ป่าเบญจพรรณ ป่าดิบแล้งหรือป่าดิบชื้น ที่ระดับความสูง 0-1500 เมตร ในประเทศไทยพบทุกภาค ขึ้นตามป่าเบญจพรรณแล้งและชื้น ป่าเต็งรัง ป่าดิบแล้งทั่วๆไปและ มักจะพบในป่าที่ถูกรบกวนน้อย ที่ระดับความสูงจากระดับน้ำทะเล 60-1,200 เมตร สังเกตุง่าย เมื่อดอกบานต้นจะปกคลุมด้วยดอกสีขาวทั้งต้น
ลักษณะ เป็นไม้ต้นขนาดใหญ่อาจผลัดใบหรือไม่ผลัดใบก็ได้แล้วแต่สภาพแวดล้อมถ้าผลัดใบจะผลัดใบในเดือนตุลาคมถึงพฤศจิกายน ความสูงประมาณ 15-30 เมตร ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง90ซม. เปลือกแตกเป็นร่องสีเทาอมน้ำตาลเข้มเรือนยอดรูปไข่ทึบ ใบรูปขอบขนานรี ขนาดกว้างประมาณ 3.5-7ซม.ยาว 8-15 ซม.โคนใบมนและเว้าเป็นติ่งสั้นๆ ปลายใบป้าน หลังใบมีขนสีน้ำตาลนิ่มปกคลุม ช่อดอกออกที่ปลายกิ่งหรือกิ่งข้าง ดอกออกเพียงข้างเดียวสีขาว มีกลิ่นหอม ผลมี 3 ปีกใหญ่ ขนาด 0.6-1x6-8 ซม.ปีกแคบปลายแหลม เมื่อแห้งจะเป็นสีน้ำตาลแก่
ข้อกำหนดสภาพแวดล้อม---ต้องการแสงแดดเต็ม มักพบขึ้นบนดินทรายในป่า แต่ชอบดินที่อุดมสมบูรณ์ ค่า pH ในช่วง 5.5 - 6 ทนได้ 4.9 - 7.2

การใช้ประโยชน์--- ต้นไม้ถูกเก็บเกี่ยวจากป่าเป็นแหล่งการค้าของไม้ White Meranti และใช้เป็นยาในท้องถิ่น
-ใช้กินได้ ดอกอ่อนกินดิบ-สุก เปลือกเคี้ยวกินกับหมากพลูให้แทนนินมาก เปลือกไม้หรือไม้ชิ้นเล็ก ๆ นำมา ใส่เครื่องหมักดองกันบูดกันเสียได้
-ใช้เป็นยา ยาต้มเปลือกใช้ในการรักษาโรคบิด ดอกไม้แห้งรวมกับดอกไม้อื่น ๆ ที่ใช้ในการรักษาบำรุงหัวใจและแก้ไข้
-ใช้ปลูกเป็นไม้ประดับและไม้ให้ร่มเงา ชอบดินร่วนระบายน้ำดี ถ้าปลูกในดินเหนียวหรือดินที่แฉะจะออกดอกน้อยมาก เวลาล้อม พะยอมต้นใหญ่จะล้อมยากมากเพราะมักพบตามป่าเบญจพรรณและป่าดงดิบที่เป็นดินทรายตุ้มดินมักแตก ทำให้พะยอมต้นใหญ่ที่ล้อมมาปลูกเพื่อจัดสวนจะมีราคาแพง
-อื่น ๆ แก่นไม้มีสีขาวครีมกลายเป็นสีเหลืองน้ำตาลตามอายุ เนื้อไม้แข็งปานกลางทนทานปานกลาง ทนต่อเชื้อราราแห้งและปลวก แต่ทำให้ไม้แห้งยาก ใช้ตกแต่งภายในและเครื่องเฟอร์นิเจอร์ การก่อสร้าง ทำ รอด ตง คาย พื้นกระดาน
ความเชื่อ/ความเป็นมงคล คนไทยโบราณเชื่อว่า บ้านใดที่ปลูกต้นพะยอมไว้ประจำบ้าน จะช่วยทำให้คนในบ้านมีนิสัยที่อ่อนน้อม  ช่วยทำให้ไม่ขัดสนในเรื่องต่าง ๆ รวมไปถึงเรื่องเงินทองด้วย การปลูกเพื่อเอาคุณนั้นให้ปลูกไว้ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือและควรปลูกในวันเสาร์
ภัยคุกคาม---เนื่องจากการถูกเอารัดเอาเปรียบของสิ่งมีชีวิตและการสูญเสียถิ่นอาศัยที่กำลังลดลงในพื้นที่ขอบเขตและคุณภาพ ต้นไม้ถูกวางไว้ใน IUCN Red List ประเภท  'อ่อนแอ' ความเสี่ยงใกล้สูญพันธุ์
สถานะการอนุรักษ์---VU- VULNERABLE -  IUCN. Red List of Threatened Species (2017)
ระยะเวลาออกดอก/ติดผล --ธันวาคม-กุมภาพันธ์/มกราคม-มีนาคม
ขยายพันธุ์--- เพาะเมล็ด

100 มะเกลือ/Diospyros mollis

ชื่อวิทยาศาสตร์---Diospyros mollis Griff.(1844)
ชื่อพ้อง---No synonyms are recorded for this name.See all The Plant List http://www.theplantlist.org/tpl/record/kew-2770166
ชื่อสามัญ---Ebony Tree
ชื่ออื่น ---ผีเผา (เงี้ยว-ภาคเหนือ); มะเกลือ (ทั่วไป); มักเกลือ (เขมร-ตราด);[JAPAN: Diosupirosu morurisu, Taikokutan.];[KHMER: Meak k (Central Khmer).];[MALAYSIA: Kayu eboni(Malay).];[MYANMAR: Te.];[THAI: Phi-phao (Shan-Northern); Ma kluea (General); Mak kluea (Khmer-Trat).];[VIETNAM: Mặc nưa.].
EPPO Code---DOSML (Preferred name: Diospyros mollis)
ชื่อวงศ์---EBENACEAE
ถิ่นกำเนิด----ทวีปเอเซีย
เขตกระจายพันธุ์---พม่า  ภูมิภาคอินโดจีน
Diospyros mollis เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์มะพลับ (Ebenaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย William Griffith (1810–1845) นักพฤกษศาสตร์ชาวอังกฤษในปี พ.ศ.2387

ที่อยู่อาศัย พบที่พม่า(พะโค,มันดะเลย์) ไทย ลาว เวียดนามในประเทศไทยพบทุกภาค ยกเว้นภาคใต้ จะพบมากทางภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคตะวันออกตามป่าเต็งรัง ป่าเบญจพรรณและป่าดิบชื้นทั่วไปที่ระดับความความสูง 5- 500 เมตร
ลักษณะ เป็นไม้ยืนต้นผลัดใบหรือไม่ผลัดใบขนาดใหญ่ สูงได้ถึง 10-30 เมตร เปลือกต้นสีดำเป็นรอยแตกสะเก็ดเล็กๆหรือเป็นร่องทั่วลำต้น เปลือกในสีเหลืองกระพี้สีขาว กิ่งอ่อนจะมีขนนุ่มขึ้นประปราย ก้านใบยาว 0.5-1 ซม.ใบเดี่ยวเรียงสลับ รูปไข่ หรือรูปไข่แกมขอบขนาน กว้าง2-3ซม.ยาว4-7ซม. ปลายใบสอบแคบเข้าหากัน เส้นแขนงใบข้างละ 10-15 เส้น  โคนใบกลมหรือมน ขอบใบเรียบ แผ่นใบบางเกลี้ยง สีเขียวเข้ม ใบอ่อนมีขนนุ่มทั้ง2ด้าน ใบอ่อนสีเงินใบแก่หนาสีเขียวเมื่อแห้งสีดำ ดอก ออกที่ซอกใบ แยกเพศอยู่คนละต้น ดอกเพศผู้ออกเป็นช่อสั้นประมาณ3ดอก ดอกเพศเมียเป็นดอกเดี่ยวกลีบดอกสีเหลืองผลเป็น ผลสดกลมเกลี้ยงขนาด 1.5-2 ซม.ผลดิบสีเขียวผลสุกสีดำมีกลีบเลี้ยง4กลีบติดอยู่ที่ขั้วผลเมล็ดสีน้ำตาลอมดำเนื้อหุ้มเมล็ดเป็นวุ้นใส
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---ตำแหน่งแสงแดดจัด ขึ้นได้ดีในดินทุกชนิด
ศัตรูพืช/โรคพืช---Bactrocera dorsalis (แมลงวันผลไม้ตะวันออก)
ใช้ประโยชน์----ใช้กินได้ เปลือกใช้ผสมเครื่องดื่มพื้นเมืองเพื่อกันบูด  เปลือกนำไปปิ้งไฟให้เหลือง ใช้ใส่ผสมรวมกับน้ำตาล นำไปหมัก ก็จะได้แอลกอฮอล์ ที่เรียกว่าน้ำเมา
-ใช้เป็นยา มีประโยชน์ทางด้านเป็นสมุนไพร  ใบมะเกลือนำมาตำคั้นเอาแต่น้ำผสมกับสุรา ใช้ดื่มแก้อาการตกเลือดภายหลังการคลอดบุตรของสตรี ลำต้น, เปลือกต้น, ราก, ทั้งต้นใช้แก้กระษัย รากและผลดิบใช้เป็นยาถ่ายพยาธิ ควรใช้ด้วยความระมัดระวังเนื่องจากมีพิษ
-ใช้ปลูกประดับ นิยมปลูกตามบ้านเรือน วัดวาอาราม ริมถนนหรือตามสวนสาธาณะให้ร่มเงา
-ใช้อื่น ๆ  แก่นมีสีดำสนิท เนื้อมีความละเอียดเป็นมันสวยงามแข็งทนทาน ใช้ทำเครื่องเรือนเครื่องใช้อย่างดีเป็นพันธุ์ไม้พื้นเมืองของไทยที่ ไม้มีน้ำหนักมากที่สุด(1,300กก/ม3)ใช้ ในงานแกะสลัก อุปกรณ์ดนตรี เครื่องมือเครื่องใช้  เฟอร์นิเจอร์ไม้มะเกลือ เครื่องเรือนไม้มะเกลือประดับมุก เปลือกใช้ดองเหล้าและยาเบื่อปลา ผลสุกเป็นสีย้อมผ้าให้สีดำติดทนนาน  
รู้จักอันตราย--- ในปัจจุบันไม่มีการแนะนำให้ใช้ผลมะเกลือในการถ่ายพยาธิแล้ว เนื่องจากมีความเสี่ยง เพราะยังไม่มีการศึกษาวิจัยอย่างแน่นอนว่ามันจะแปรสภาพไปเป็นสารที่ทำให้ตาบอดได้มากน้อยเพียงใด และที่สำคัญโรคพยาธิต่าง ๆ ในปัจจุบันก็ลดน้อยลงอย่างมากหากเปรียบเทียบกับสมัยก่อน แถมกระทรวงสาธารณสุขก็ไม่แนะนำให้นำมาใช้เป็นยาถ่ายอีกด้วย และก็ไม่มีการนำมาใช้ในการถ่ายพยาธินานมากนับสิบปีแล้ว
-สำคัญ เป็นต้นไม้ประจำจังหวัด สุพรรณบุรี
ระยะเวลาออกดอก--- มกราคม-กันยายน
ขยายพันธุ์ --- ด้วยวิธีการเพาะเมล็ด   แยกต้นที่เกิดใหม่

101 ขานาง/Homalium tomentosum

ชื่อวิทยาศาสตร์---Homalium tomentosum (Vent.) Benth.(1844)
ชื่อพ้อง---Has 4 Synonyms.See all https://species.wikimedia.org/wiki/Homalium_tomentosum
---Basionym: Blakwellia tomentosa Vent (1803[1808])
ชื่อสามัญ---Burma lancewood，Moulmein lancewood, Lancewood.
ชื่ออื่น---ขางนาง, ขานาง, คะนาง (ภาคกลาง); โคด (ระยอง); ช้างเผือกหลวง (เชียงใหม่); แซพลู้ (กะเหรี่ยง-กาญจนบุรี); ปะหง่าง (ราชบุรี); เปลือย (กาญจนบุรี); เปี๋อยนาง, เปื๋อยคะนาง (อุตรดิตถ์); เปื๋อยค่างไห้ (ลำปาง); ลิงง้อ (นครราชสีมา) ;[INDONESIA: Dlingsem.];[MYANMAR: Myawwat hkyaww];[THAI: Khang nang , Kha nang , Kha nang (Central); Khot (Rayong); Chang phueak luang (Chiang Mai); Sae-phlu (Karen-Kanchanaburi); Pa ngang (Ratchaburi); Plueai (Kanchanaburi); Pueai nang, pueai kha nang (Uttaradit); Pueai khang hai (Lampang); Ling ngo (Nakhon Ratchasima).];[VIETNAM: Chà ran lông dày, Thiên liệu].
EPPO Code---HLUTO (Homalium tomentosum)
ชื่อวงศ์---FLACOURTIACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตการกระจายพันธุ์---บังคลาเทศ อินเดีย จีน พม่า ไทย ลาว กัมพูชา เวียตนาม อินโดนีเซีย มาเลเซีย
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุลมาจากภาษากรีก “homalos” = เท่ากัน ตามจำนวนกลีบเลี้ยงที่เท่ากับกลีบดอกและคล้ายกัน
Homalium tomentosum เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์กะเบา (Flacourtiaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Étienne Pierre Ventenat (1757–1808)นักพฤกษศาสตร์ชาวฝรั่งเศสและได้รับชื่อที่แน่นอนในปัจจุบันโดย George Bentham (1800-1884) นักพฤกษศาสตร์ชาวอังกฤษในปี พ.ศ.2387

ที่อยู่อาศัย พบที่บังคลาเทศ อินเดีย จีน พม่า อินโดจีน มาเลเซีย อินโดนีเซีย พบได้ที่ระดับความสูงต่ำ ไม่เกิน 700 เมตร ในประเทศไทยพบขึ้นทางภาคเหนือและภาคกลางของประเทศ  มีมากในจังหวัดกาญจนบุรี ราชบุรี บริเวณที่เป็นเขาหินปูนที่สูง ป่าเบญจพรรณและป่าดิบทั่วไป มักจะอยู่ที่ระดับความสูง 50-350 เมตร
ลักษณะ เป็นไม้ยืนต้นผลัดใบขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ สูงได้ถึง 20- 40 เมตร เส้นผ่านศูนย์กลางลำต้นสูงสุด 90 ซม มีรากค้ำยันสูงถึง 1 เมตรและกว้าง 20 ซม ลำต้นกลมตรง เปลือกต้นบางสีขาวนวลหรือเทาอ่อน โคนต้นมีพูพอน เรือนยอดเป็นพุ่มทึบกิ่งอ่อนมีขนสีน้ำตาลนุ่ม ใบเดี่ยวเรียงสลับ รูปไข่กลับถึงรูปขอบขนานแกมรูปไข่กลับ กว้าง 5-13 ซม.ยาว 10-20 ซม.ปลายใบมนหรือกลม โคนใบรูปลิ่ม ขอบใบจักมนคล้ายฟันเลื่อย แผ่นใบสีเขียวเข้ม ท้องใบสีเขียวหม่นและมีขนสาก ช่อดอกแบบช่อแขนงหรือลดรูปคล้ายช่อกระจะ ออกที่ซอกใบและที่ปลายยอดเป็นดอกสมบูรณ์เพศ กลีบเลี้ยงเชื่อมกันเป็นรูปกรวย มีขน ปลายแยกเป็น 5-6 แฉก ดอกย่อยขนาดเล็ก กระจุกละ2-3 ดอก กลีบดอกเชื่อมติดกัน ปลายแยกเป็นแฉกมี 5–12 กลีบ สีเหลืองแกมเขียว กลีบดอกติดอยู่ในท่อกลีบเลี้ยง กลีบดอกแต่ละกลีบจะมีเกสรเพศผู้ติดอยู่ ก้านเกสรยาวประมาณ 2 มม. รังไข่มี 1 ช่อง ผนังรังไข่ติดกับผนังด้านในของท่อกลีบเลี้ยง ก้านเกสรเพศเมียมี 2-3 อัน แยกจากกัน หรือ ติดกันเพียงเล็กน้อยที่โคนก้าน ผลแห้งขนาดเล็กยาวประมาณ 3 มม.เป็นชนิดผลแห้งแก่ไม่แตก ภายในมีเพียง 1 เมล็ด
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---ต้องการแสงแดดจัด ดินมีการระบายน้ำดี อัตราการเจริญเติบโตความสูงของต้นไม้ในสวนหลัง 2 และ 5 ปี คือ 3 เมตร และ 5 เมตร ตามลำดับ โดยมีเส้นผ่านศูนย์กลางเฉลี่ย 7 ซม. เมื่ออายุ 5 ปี
ศัตรูพืช/โรคพืช---มีความอ่อนไหวต่อแมลงศัตรูพืชต่างๆ โรคราแป้ง และเชื้อรา
ใช้ประโยชน์-- ต้นไม้ถูกเก็บเกี่ยวมาจากป่าเพื่อใช้ประโยชน์จากไม้ในท้องถิ่นเป็นหลักและใช้เป็นยา ถูกแนะนำให้ใช้ในโครงการปลูกป่าทดแทน
-ใช้เป็นยา รากเป็นยาฝาดสมาน ทำความสะอาดแผล ลำต้น ต้มน้ำดื่ม แก้อัมพฤกษ์
-ใช้อื่น ๆ เนื้อไม้สีน้ำตาลอมเหลือง ค่อนข้างแข็งและหนัก ไม้มีคุณภาพสูงแต่มีความยากลำบากอย่างมากในการจัดการโดยไม่ให้แตกแยกออกจากกัน กระดานไม้ขนาดใหญ่ มีแนวโน้มที่จะแตกหลังจากการเลื่อย ถ้าจัดการกับปัญหาเหล่านี้ได้จะเป็นไม้ที่มีค่ามาก ไม้ที่ใช้ทำคาน เกวียน เครื่องเรือน คราด และกระดาน
สำคัญ---เป็นต้นไม้ประจำจังหวัดกาญจนบุรี
ระยะเวลาออกดอก/ผลแก่---ธันวาคม - มกราคม/มีนาคม - พฤษภาคม
ขยายพันธุ์---เพาะเมล็ดและแยกต้นที่เกิดใหม่ มีรายงานว่าเมล็ดมีความสามารถในการงอกต่ำมากน้อยกว่า 5% การงอกเริ่มต้น 3 - 6 สัปดาห์หลังหว่านเมล็ด การหว่านในทุ่งโดยตรงค่อนข้างประสบความสำเร็จสำหรับสายพันธุ์นี้ การงอกใหม่ตามธรรมชาติมีมากมายและต้นกล้าสามารถทนต่อร่มเงาปานกลาง

102 พิกุล/Mimusops elengi

ที่อยู่อาศัยถิ่นกำเนิด เทือกเขาหิมาลัย อินเดีย (รวมถึงหมู่เกาะอันดามัน) ศรีลังกา บังคลาเทศ อินโดจีน (ไทย) ออสเตรเลีย (ตะวันตก เหนือ ควีนส์แลนด์) แต่มีการปลูกกันทั่วไปใน Malesia ไปยังหมู่เกาะโซโลมอน นิวแคลิโดเนีย วานูอาตูและเปิดตัวในแอฟริกา (โมซัมบิก), สหรัฐอเมริกา (ฟลอริดา), แคริบเบียนและประเทศในเขตร้อนอื่น ๆ พบได้ทั่วไปใกล้ทะเล แต่อาจพบได้ในสถานที่ที่มีโขดหินและป่าไม้ที่ระดับความสูงถึง 600 (1200) เมตร
ลักษณะ เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลาง พบขึ้นตามป่าดงดิบในภาคตะวันออกเฉียงใต้ ต้นสูงประมาณ 5-15 เมตร เรือนยอดแน่นทึบเป็นพุ่มกลม เปลือกสีเทาอมน้ำตาลมีรอยแตกตามยาวลำต้น ใบเป็นใบเดี่ยวเรียงตัวเวียนรอบกิ่ง รูปหอกแคบๆหรือรูปหอกแกมรูปไข่กลับ แผ่นใบ 7-14 x 2.5-7 ซม.โคนใบแหลม ปลายใบมนหรือแหลม ใบเกลี้ยงขอบใบเรียบหรือเป็นคลื่น ก้านใบยาว 1-2.5 ซม ดอกสีขาวเส้นผ่านศูนย์กลางดอกประมาณ 1ซม.มีกลิ่นหอมออกเป็นกระจุกตามปลายกิ่งและง่ามใบกลีบรองดอกมี 2 วง วงละ 4 กลีบ กลีบดอกมี 24 กลีบเรียงซ้อนกันเป็น 2 วงโคนกลีบเชื่อมติดกัน ผลสดมีเนื้อรูปไข่ ขนาด1.5-2 ซม.ภายในมีเมล็ด1เมล็ด
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---เติบโตได้ดีที่สุดในตำแหน่งที่มีแดดจัดหรือร่มเงาางส่วน ปรับตัวให้เข้าได้กับดินหลากหลายชนิด ค่อนข้างทนลม  สามารถปลูกได้ในพื้นที่ชายฝั่ง สามารถทนน้ำท่วมดินได้นานถึง 2 เดือน ต้นไม้เติบโตช้า แต่บางครั้งต้นไม้อาจสูงถึง 34 เมตรใน 20 ปีโดยมีเส้นผ่านศูนย์กลางลำต้น 50 ซม
ข้อกำหนดสภาพแวดล้อม---เติบโตได้ดีที่สุดในตำแหน่งที่มีแดดจัด แต่ก็ทนทานภายใต้ร่มเงา ชอบดินร่วนลึกที่อุดมสมบูรณ์ แต่สามารถปรับตัวให้เข้าได้กับดินหลากหลายชนิด ค่อนข้างทนลม ปลูกได้ในพื้นที่ชายฝั่งและสามารถทนน้ำท่วมได้นานถึง 2 เดือน

ใช้ประโยชน์--- ต้นไม้ให้อาหาร ยารักษาโรค และสินค้าหลากหลายสำหรับคนในท้องถิ่น มันมักจะได้รับการปลูก ในเขตร้อนและ กึ่งเขตร้อน เพื่อให้ร่มเงาตามถนนและในสวนและสำหรับการใช้งานที่หลากหลาย
-ใช้กินเป็นอาหาร ผล-ดิบ, สุก กินได้ สามารถกินดิบหรือดอง เมื่อสุกเนื้อสีเหลืองจะมีรสหวาน น้ำมันที่ได้จากเมล็ด ใช้ทำอาหาร  คุณภาพทางโภชนาการของน้ำมันกลั่นนั้นถือว่าใกล้เคียงกับน้ำมันถั่วลิสง
-ใช้เป็นยา ดอกพิกุล จัดเป็นหนึ่งใน พิกัด "จตุทิพยคันธา"   กลิ่นทิพย์ ๔ ประการ คือ   ดอกพิกุล ชะเอมเทศ มะกล่ำเครือ ขิงแครง.สรรพคุณ บำรุงธาตุ บำรุงหัวใจ แก้เสมหะ แก้ลมปั่นป่วน แก้พรรดึก ส่วนต่าง ๆ ของต้นไม้มีคุณสมบัติเป็นยา -ในระบบการแพทย์แบบดั้งเดิมของอินเดีย, อายุรเวทและในระบบยาพื้นบ้าน, เปลือก, ผลไม้และเมล็ดของ Mimusops elengi มีคุณสมบัติเป็นยาหลายอย่างเช่นยาสมานแผลยาชูกำลังและยาแก้ไข้ ถูกกล่าวถึงในคัมภีร์โบราณของอายุรเวท มันถูกใช้ในการรักษาและบำรุงรักษาสุขอนามัยในช่องปาก การล้างปากด้วยน้ำสะอาดที่ทำจากเปลือกไม้ Bakul ฯลฯ การเตรียมการที่สำคัญของ Mimusops คือ 'bakuladya taila' ช่วยในการเสริมสร้างความแข็งแรงของฟัน นอกจากนี้ยังป้องกันกลิ่นปากและช่วยให้เหงือกแข็งแรง
-ใช้ประโยชน์ในฐานะที่เป็นไม้ประดับและไม้ให้ร่มเงาขนาดเล็ก ต้นไม้ริมถนน พื้นที่เปิดโล่งสาธารณะ ศูนย์ราชการ คัดกรอง เป็นที่นิยมปลูกกันมากด้วยลักษณะเรือนยอดที่สวยงามพุ่มทึบและดอกมีกลิ่นหอม
-ใช้อื่น ๆ แก่นไม้มีสีแดงเข้มหรือสีน้ำตาลแดงเข้ม  พื้นผิวละเอียด ไม้นั้นหนัก แข็งแรงและทนทานมาก ยากที่จะทำงานโดยเฉพาะอย่างยิ่งในการเลื่อย ไม้นี้ใช้สำหรับงานก่อสร้างทั่วไปงานสร้างเรือและต่อเรือ เสาเข็ม สะพาน อุปกรณ์การเกษตร นอกจากนี้ยังใช้สำหรับปูพื้น  ประตูและกรอบ  ฐานราก หมอนรถไฟ ไม้ซุง งานเฟอร์นิเจอร์และตู้ ของเล่น สินค้ากีฬาและเครื่องดนตรี ผลิตแผ่นไม้และไม้อัดคุณภาพดี มีค่าพลังงานของแก่นไม้ใช้เป็นฟืนที่ดี ดอกไม้มีกลิ่นหอมมากและรักษากลิ่นไว้เป็นเวลานานหลังจากที่แห้ง นิยมใส่ในถุงผ้าลินินเก็บไว้ในตู้ หรือใส่ในหมอน ดอก ใบ เปลือกไม้มีน้ำมันหอมระเหยใช้ทำน้ำหอม เปลือกไม้ ใช้สำหรับฟอกหนัง แต่มีแทนนินอยู่ในระดับต่ำ เปลือกไม้ให้สีย้อมสีน้ำตาล
ความเชื่อ/พิธีกรรม--- มีการถวายดอกพิกุล ให้กับองค์พระพิฆเนศในช่วง 21-pushpa puja ดอกพิกุลถือว่าเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ในศาสนาเชนและศาสนาพุทธ -ในอินเดียมีความเชื่อกันว่าดอกพิกุลจะบานสะพรั่งเมื่อไวน์หวานถูกโรยจากปากของหญิงสาวสวย
ภัยคุกคาม---ถูกวางไว้ใน IUCN Red List ประเภท "ยังไม่ได้รับการประเมิน"
สถานะการอนุรักษ์---NE -Not Evaluated-IUCN Red List of Threatened Species
ระยะออกดอก ---ตุลาคม-พฤศจิกายน
ขยายพันธุ์---เมล็ด มักจะงอกภายใน17-82 วันโดยมีอัตราความสำเร็จประมาณ 70 - 90%

103 มะฮอกกานีใบเล็ก/Swietenia mahogani

ชื่อวิทยาศาสตร์---Swietenia mahagoni (L.) Jacq.(1760)
ชื่อพ้อง---Has 6 Synonyms. See all The Plant List http://www.theplantlist.org/tpl/record/kew-2601502
---Cedrela mahagoni L.(1759)
---Swietenia acutifolia Stokes.(1812)
---Swietenia fabrilis Salisb.(1796)
ชื่อสามัญ---Cuban Mahogany, True Mahogany, Dominican Mahogany, American Mahogany, Small-leaved Mahogany, West Indian Mahogany
ชื่ออื่น---มะฮอกกานีใบเล็ก ;[BENGALI: Mahagni.];[BRAZIL: Mogno, Mogno-de-folhas-pequenas, Mogno-do-Caribe, Mogno-verdadeiro.];[CHINESE: Tao hua xin mu.];[CREOLE: Kajou peyi.];[DUTCH: Mahok, Acajouhout, Mahagonieboom.];[FRENCH: Arbre d'acajou, Acajou pays, Acajou d'Amérique, Mahogany d'Amérique, Saint-Domingue, Petites feuilles.];[GERMAN: Amerikanisches Mahagoni, Echter Mahagonibaum, Kubanischer Mahagonibaum.];[HINDI: Mahagoni, Mahagni, Mahaagonichetta, Ciminukku.];[INDONESIA: Mahoni.];[ITALIAN: Acagiu, Legno amaranto, Mogano di Cuba.];[JAPANESE: Ooba Mahoganii.];[MALAYSIA: Cheria mahogany.];[PORTUGUESE: Mogno-de-Cuba.];[PUERTO RICO: Mahogany tree, Small leaf mahogany.];[SPANISH: Aguano, Caobano, Caoba Espanõla, Coabilla.];[SUOMI: Karibianaitomahonki.];[SWEDISH: Kubamahogny.];[TAMIL: Cimainukku, Mmahagony.];[THAI: Mahokkani-bailek];[VIETNAM: Gi[as]in[uwj]ga.];[TRADE NAME: Mahogany, Honduran mahogany.].
EPPO Code---SWIMG (Preferred name: Swietenia mahagoni.)
ชื่อวงศ์---MELIACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปอเมริกา
เขตกระจายพันธุ์---รัฐฟลอริดาตอนใต้  ประเทศสหรัฐอเมริกา อเมริกาตอนใต้ -เม็กซิโก ประเทศในเขตร้อน
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล Swietenia เป็นเกียรติแก่Gerard van Swieten (1700–1772)แพทย์ชาวดัตช์ซึ่งเป็นหนึ่งในผู้ก่อตั้งสวนพฤกษศาสตร์เวียนนา ;ขื่อสายพันธุ์ 'mahagoni' อาจมาจากชื่อ "m'oganwo' ที่ทาสชาวแอฟริกันตั้งให้ในจาไมก้่ถึงต้นไม้นี้ที่มีลักษณะคล้ายคลึงกับต้นไม้ในแอฟริกา (Khaya ivorensis) เรียกว่า "oganwa" = ราชาแห่งป่า
Swietenia mahagoni เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์กระท้อนหรือวงศ์มะฮอกกานี (Meliaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Carl Linnaeus (1707–1778) นักชีววิทยาและนักพฤกษศาสตร์ชาวสวีเดนและได้รับชื่อที่แน่นอนในปัจจุบันโดย Nikolaus Joseph von Jacquin (1727-1817) นักวิทยาศาสตร์ นักเคมีและนักพฤกษศาสตร์ ชาวเนเธอร์แลนด์ในปี พ.ศ.2303

ที่อยู่อาศัย แคริบเบียน อินเดีย ศรีลังกา บังคลาเทศ อินโดจีน จีน (รวมถึงไต้หวัน) เวเนซุเอลา พืชในเขตชื้นไปจนถึงเขตร้อนชื้น พบได้ในป่าดิบแล้งหรือชื้นมักจะอยู่บนเขาหินปูนที่ระดับความสูงตั้งแต่ 50 - 1,500 เมตร
ลักษณะ เป็นไม้ยืนต้นผลัดใบขนาดกลางสูง 15-18 เมตร ลำต้นเปลาตรงใบเป็นใบประกอบ ใบค่อนข้างหนา และเหนียวหน้าใบสีสีเขียวเข้มเป็นมัน หลังใบสีอ่อนกว่าและมีเส้นกลางใบสีน้ำตาลแดง ดอก เป็นช่อเกิดตามง่ามใบตอนปลายกิ่งยาวประมาณ 5-15 ซม.ดอกสีเหลืองอ่อนอมเขียว ผลขนาดกว้าง 3-6 ซม.ยาว 9-12 ซม.ผลแก่สีน้ำตาลเมื่อแก่จะแตกออกเป็น5พู เปลือกหนาภายในมีเมล็ดสีน้ำตาล ขนาดของเมล็ดรวมปีกประมาณ 0.4-0.8 ซม
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---ต้องการตำแหน่งที่แสงแดดจัดหรือร่มเงาบางส่วน ดินที่ลึก อุดมสมบูรณ์ หลีกเลี่ยงดินที่แข็งและหนักขาดธาตุอาหาร ดีที่สุดคือดินทรายที่มีการระบายน้ำดี มีค่าpH ในช่วง 6-7 ทนได้ 5.5-8
การใช้ประโยชน์---มะฮอกกานีที่ได้จากไม้หลายชนิดในสกุล Swietenia ถือได้ว่าเป็นไม้ที่ดีที่สุดในโลกสำหรับงานเฟอร์นิเจอร์และตู้ชั้นสูง สายพันธุ์นี้เป็นสายพันธุ์แรกที่ชาวยุโรปค้นพบและถูกส่งออกจาก Hispaniola
-ใช้เป็นยา เปลือกใช้เป็นน้ำยาฆ่าเชื้อ ยาสมานแผลและยาแก้ไข้ โรคท้องร่วงและโรคบิด สารสกัดเมทานอลของเปลือกไม้แสดงฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์โปรติเอส HIV-1 สารสกัดจากอีเธอร์ของเมล็ดยับยั้งการรวมตัวของเกล็ดเลือด
-ใช้เป็นไม้ประดับ ในส่วนต่าง ๆ ของอินเดียและประเทศในเขตร้อนทั่วไป นิยมปลูกให้ร่มเงาร่มรื่นตามริมถนน ตามสถานที่ราชการ บ้านเรือนหรือสวนสาธารณะ
-อื่น ๆ แก่นไม้มีสีแดงหรือชมพูสีจะเข้มขึ้นตามอายุจนถึงสีแดงเข้มหรือสีน้ำตาล ทนต่อปลวก แต่มีความเสี่ยงต่อแมลงชนิดอื่น เป็นทางเลือกสำหรับเฟอร์นิเจอร์คุณภาพสูง  การต่อเรือและการแกะสลัก น้ำมันสกัดได้จากเมล็ดเมล็ดซึ่งอาจมีมูลค่าเชิงพาณิชย์ เปลือกไม้เป็นแหล่งของแทนนินและถูกนำมาใช้สำหรับการย้อมสี เปลือกของผลที่ถูกบดใช้เป็นวัสดุปลูก
ภัยคุกคาม---เนื่องจากตั้งแต่ศตวรรษที่ 16 มันถูกใช้อย่างกว้างขวางในป่าทรัพยากรหมดลงอย่างรุนแรง ประชากรกว่า 50% ลดลงในช่วงสามชั่วอายุที่ผ่านมา จากการลดลงของช่วงธรรมชาติและการแสวงหาผลประโยชน์ ต้นไม้ถูกจำแนกว่า 'ใกล้สูญพันธุ์' ใน IUCN Red List แต่ตอนนี้ได้รับการปลูก ในสวนและในพื้นที่อื่น ๆ ของเขตร้อน
สถานะการอนุรักษ์---EN-ENDANGERED-IUCN Red List of Threatened Species (2010)
ระยะเวลาออกดอก --- มีนาคม-กรกฏาคม
ขยายพันธุ์ ---เมล็ด ปักชำจากพืชอายุไม่เกิน 3 ปี แต่ไม่ได้ผลจากพืชที่มีอายุมากกว่า

104 มะฮอกกานีใบใหญ่/Swietenia macrophylla

ชื่อวิทยาศาสตร์---Swietenia macrophylla King.(1886)
ชื่อพ้อง---Has 4 Synonyms. See all The Plant List http://www.theplantlist.org/tpl1.1/record/kew-2601504
---Swietenia belizensis Lundell.(1941)
---Swietenia candollei Pittier.(1920 )
---Swietenia tessmannii Harms.(1927)
ชื่อสามัญ---Broad leaf Mahogany, Big Leaf Mahogany, Honduras mahogany, Honduran mahogany, Dominican mahogany, Bastard mahogany, Brazilian mahogany tree, Colombian mahogany, West Indian mahogany.
ชื่ออื่น---มะฮอกกานี, มะฮอกกานีใบใหญ่ ;[BENGALI: Bara mahauni, Bara-mahagoni, Mahagni.];[BOLIVIA: Mara.];[DUTCH: Mahonie, Mahok.];[FRENCH: Acajou à grandes feuilles, Acajou du Honduras.];[GERMAN: Honduras-Mahagonibaum.];[ITALIAN: Mogano americano.];[MALAYALAM: Mahogani, Manthagani.];[MALAYSIA: Cheria mahogany.];[MYANMAR: Kreabbek.];[PHILIPPINES: Arawakan.];[PORTUGUESE: Acaju, Aguano, Araputanga, Araputango, Caoba, Cedro, Cedro-aguano, Cedroí, Cedro-mogno, Cedrorana, Mara, Mara-vermelho, Mogno, Mogno, Mogno-aroeira, Mogno-branco, Mogno-brasileiro, Mogno-cinza, Mogno-claro, Mogno-de-marabá, Mogno-do-Rio-Jurupari, Mogno-escuro, Mogno-peludo, Mogno-rosa, Mogno-róseo, Mogno-vermelho.];[SAMOA: Mahokani.];[SINHALA: Mahogani.];[SPANISH: Caoba, Mara, Mogno, Caoba de Santo, Domingo, Caoba de Honduras, Mogno-das-Honduras.];[SWEDISH: Hondurasmahogny.];[TAMIL: Thenkani.];[TELUGU: Mahagani, Peddakulamaghani.];[THAI: Mahokkani-baiyai.];[TONGA: Mahokani.];[TRADE NAME: Mahogany.]
EPPO Code---SWIMA (Preferred name: Swietenia macrophylla.)
ชื่อวงศ์---MELIACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปอเมริกา
เขตการกระจายพันธุ์---อเมริกากลางถึงเม็กซิโก, อเมริกาใต้: บราซิล โคลอมเบีย โบลิเวีย เวเนซุเอลาและเปรู
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล Swietenia เป็นเกียรติแก่Gerard van Swieten (1700–1772)แพทย์ชาวดัตช์ซึ่งเป็นหนึ่งในผู้ก่อตั้งสวนพฤกษศาสตร์เวียนนา
Swietenia macrophylla เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์กระท้อนหรือมะฮอกกานี (Meliaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย George King (1840–1909) นักพฤกษศาสตร์ชาวอังกฤษในอินเดียในปี พ.ศ.
ที่อยู่อาศัยมีถิ่นกำเนิดใน เม็กซิโก อเมริกากลาง อเมริกาใต้ (โคลอมเบียถึงบราซิลตอนกลาง) เปิดตัวในศรีลังกา บังคลาเทศ อินโดจีน (ไทย ลาว เวียดนาม) แคริบเบียน อเมริกาใต้ (เวเนซุเอลา) พบได้ในทุกประเภทของป่าจากขอบของทุ่งหญ้าสะวันนาไปจนถึงป่าฝนเขตร้อน แต่ส่วนใหญ่จะอยู่ในแถบป่าไม้เนื้อแข็งผสมกันตามแนวริมฝั่งแม่น้ำบนดินลุ่มน้ำที่มีความอุดมสมบูรณ์สูง เป็นพืชในเขตร้อนชื้นซึ่งพบได้ในระดับความสูงไม่เกิน 1,500 เมตร
ลักษณะ เป็นไม้ยืนต้นผลัดใบหรือไม่ผลัดใบขนาดใหญ่สูงประมาณ30-40 เมตร ใบเป็นใบผสม ใบย่อยเรียงตัวแบบตรงข้าม 3-8 คู่ ใบย่อยรูปมนรีหรือขอบขนาน ยาว 40-60ซม.ฐานใบเยื้องกัน ปลายใบแหลม เนื้อใบหนาและเหนียวหน้าใบสีเขียวเข้มเป็นมัน หลังใบสีเขียวซีดดอกเป็นช่อยาวประมาณ10-15 ซม. ดอกสีเหลืองอ่อนหรือเหลืองอม เขียวขนาดผลใหญ่กว่ามะฮอกกานีใบเล็กกว้าง 6-9 ซมและยาว14-18 ซ.ม.
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---เติบโตได้ดีที่สุดในพื้นที่ที่อุดมสมบูรณ์ ค่า pH ในช่วง 6.5 - 7.5 ซึ่งทนได้ 6 - 8.5 ต้นไม้ถูกรายงานว่าสามาถต้านทานลมแรงและทนต่อพายุไซโคลน
ศัตรูพืช/โรคพืช-Apat monachus(หนอนเจาะดำ);Attacus atlas (มอด Atlas);Helicotylenchus dihystera(ไส้เดือนฝอยทั่วไป); Hypsipyla grandella(หนอนเจาะไม้มะฮอกกานี)/Athelia rolfsii(โรค sclerotium เน่า); Phellinus noxius (โรครากชาสีน้ำตาล)
การใช้ประโยชน์--- มะฮอกกานี มีอายุยืนยาวกว่า 350 ปีเป็นส่วนหนึ่งของระบบนิเวศน์ป่าฝนและเป็นทรัพยากรที่สำคัญสำหรับชุมชนท้องถิ่น เป็นไม้ที่มีชื่อเสียงและเป็นที่รู้จักกันดีว่าเป็นไม้ที่ดีที่สุดในโลกสำหรับงานเฟอร์นิเจอร์ชั้นสูง
-ใช้เป็นยา มีรายงานการใช้ยาในส่วนต่าง ๆ ของต้นไม้จากอเมริกากลาง เปลือกไม้นั้นมีรสฝาดขมและขมขื่น ใช้ในการรักษาโรคท้องร่วงและไข้ น้ำมันซึ่งมีรสขมมากสกัดได้จากเมล็ดใช้เป็นยาระบาย
-ใช้ปลูกประดับ ได้รับการปลูกในสวน ในหลายส่วนของเขตร้อน มันถูกปลูกเป็นต้นไม้ประดับในคาบสมุทรมาเลเซีย ในประเทศไทยก็นิยมปลูกเป็นไม้ประดับและให้ร่มเงาเช่นเดียวกัน
-วนเกษตรใช้ หนึ่งในสายพันธุ์บุกเบิกในพื้นที่ ที่ปล่อยให้พื้นที่เกษตรกรรมเสื่อมโทรม มันถูกใช้ในโครงการปลูกป่าและมีศักยภาพในการกำจัดวัชพืช แต่อาจบุกรุกชุมชนป่าพื้นเมืองโดยไม่ควรปลูกในบริเวณใกล้เคียงกับพื้นที่อนุรักษ์ธรรมชาติที่มีความสำคัญสูง
-อื่น ๆ แก่นไม้มีสีแดง, ชมพู,หรือสีเหลืองเมื่อสด จนถึงสีแดงหรือน้ำตาลเข้ม พื้นผิวค่อนข้างดีถึงหยาบ ไม้หนาแน่นมีน้ำหนักปานกลางมีความทนทานพอสมควร ไม่แตกหรือโค้งงอทำให้มีคุณค่าในการผลิตเฟอร์นิเจอร์ที่มีคุณภาพ ถูกใช้ในงานตกแต่งภายในงานไม้ เช่นประตูหมุนไม้ไม้อัด และงานก่อสร้างหนัก คุณสมบัติทางเทคนิคที่โดดเด่นทำให้มันเหมาะอย่างยิ่งสำหรับงานไม้ที่มีความแม่นยำ เปลือกไม้ใช้สำหรับย้อมและฟอกหนัง เปลือกผลไม้บดถูกนำมาใช้เป็นวัสดุในการเพาะปลูก
ภัยคุกคาม---เนื่องจากต้นไม้ถูกใช้ประโยชน์อย่างหนักกลายเป็นสูญพันธุ์อย่างแท้จริงในบางพื้นที่ พืชจัดอยู่ในIUCN Red List ประเภท 'อ่อแอ' มีความเสี่ยงสูงต่อการสูญพันธุ์โดยผิดธรรมชาติ (เกิดจากมนุษย์)
สถานะการอนุรักษ์---VU- VULNERABLE -  IUCN. Red List of Threatened Species (2010)
ระยะเวลาออกดอก --- พฤษภาคม-มิถุนายน
ขยายพันธุ์--- เพาะเมล็ด